Niekoniecznie ma angażować do tego profesjonalnego pełnomocnika (adwokata lub radcę prawnego), chyba że sprawa jest szczególnie skomplikowana i czuje, że sam sobie z tym nie poradzi.

W prostszych przypadkach może przygotować je samodzielnie. Pozwoli to zaoszczędzić na wydatkach. Adwokat lub radca prawny za przygotowanie pozwu zażądałby bowiem opłaty (podobnie jak za poprowadzenie sprawy.

Ile kosztuje profesjonalista

Minimalne stawki adwokata lub radcy prawnego wynoszą w sprawach z zakresu prawa pracy o:

- nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy – 60 zł;

- wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie – 75 proc. stawki obliczonej od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy (np. między 5 a 10 tys. jest to 900 zł; 75 proc. z 1200 zł);

- inne roszczenia niemajątkowe – 60 zł;

- ustalenie wypadku przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty – 120 zł;

- świadczenie odszkodowawcze należne z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej – 50 proc. stawki obliczonej od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy.

Przy samodzielnym przygotowywaniu pozwu trzeba tylko pamiętać, aby spełniony był jeden warunek: w piśmie powinny znaleźć się informacje wymagane przez przepisy. O jakich mowa, określa art. 126 kodeksu postępowania cywilnego.

KROK 1 Oznaczenie sądu

W pozwie należy wskazać sąd, do którego pismo kierujemy.

W myśl art. 461 k.p.c. powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy może być wytoczone bądź przed sąd właściwości ogólnej pozwanego (tj. według miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego,  w razie gdy nie ma on miejsca zamieszkania w Polsce, według miejsca pobytu lub ostatniego miejsca zamieszkania w Polsce gdy miejsce pobytu nie jest znane bądź nie leży w Polsce), bądź przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź też przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy.

Przykład

Pan Jan jest kierowcą. Mieszka w Poznaniu, gdzie siedzibę ma również zatrudniająca go firma. Pracę jednak świadczy na terenie całego kraju. Pozew przeciwko swojemu pracodawcy o zapłatę za godziny nadliczbowe może złożyć albo w Poznaniu, albo wybrać inny sąd, w okręgu którego świadczy pracę.

Kierując pozew przeciwko pracodawcy, pracownik musi pamiętać o tym, że do właściwości sądów okręgowych należą sprawy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 75 tys. zł (art. 17 k.p.c.).

Na mocy  art. 461 k.p.c. do właściwości sądów rejonowych (w pierwszej instancji), bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy z zakresu prawa pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w razie nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy, a także sprawy dotyczące kar porządkowych i świadectwa pracy oraz roszczenia z tym związane.

Sprawami z zakresu prawa pracy są, w myśl art. 476 k.p.c., sprawy o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane, o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy, o roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy prawa pracy, a także o odszkodowania dochodzone od zakładu pracy na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Z punktu widzenia przygotowującego pozew istotna jest także treść art. 262 § 2 kodeksu pracy. Zgodnie z nim nie podlegają właściwości sądów pracy spory dotyczące:

- ustanowienia nowych warunków pracy i płacy,

- stosowania norm pracy,

- pomieszczeń w hotelach pracowniczych.

KROK 2 Dane stron

W pozwie powinny znaleźć się również takie informacje, jak: imię i nazwisko lub nazwa stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników a także miejsce zamieszkania (siedziby). Pracownik podaje zatem swoje imię i nazwisko, adres i nazwę pracodawcy (i adres jego siedziby).

Warto przy tym zaznaczyć, że jeśli pracownik występuje przeciwko spółce cywilnej, powinien w pozwie wskazać jako stronę pozwaną nie tylko tę spółkę, ale także wszystkich wspólników. Zwrócił na to uwagę SN w wyroku z 6 lutego 1997 (I PKN 77/ 96).

Sąd Najwyższy w wyroku z 4 marca 2010 (I PK 177/09)

przypomniał też: „pracownik wszczynający postępowanie z zakresu prawa pracy winien pozwać pracodawcę". Tymczasem w praktyce zdarza się, że strona pozwana (pracodawca) zostaje oznaczona niewłaściwie.

Zdaniem SN gdy powód (pracownik) nie orientuje się, kto według przyjętej konstrukcji prawnej powinien być stroną w procesie, naprawienie wady następuje przez sprostowanie oznaczenia strony (czyli np.  gdy pracownik kieruje pozew przeciwko szefowi, który wręczył mu wypowiedzenie, a nie przeciwko firmie).

Również w wyroku z 19 października 2010 (II PK 99/10) SN orzekł: „w sytuacjach gdy prawo jest skomplikowane (...) nie można obciążać negatywnymi skutkami procesowymi pracownika, który otrzymując pismo zawierające oświadczenie woli o rozwiązaniu stosunku pracy kieruje pozew przeciwko podmiotowi składającemu to oświadczenie, o ile tylko z pozwu wynika, kto rzeczywiście jest pracodawcą".

Z kolei w wyroku z  5 marca 2009 (II PK 213/08) SN orzekł: „odwołanie od wypowiedzenia (pozew) może być wadliwe w prawidłowym określeniu pracodawcy, lecz i taka sytuacja mieści się w modelu instytucji odwołania pracownika od wypowiedzenia. (...) skoro wypowiedzenie umowy o pracę nie ma być czymś szczególnym (a zwykłym sposobem rozwiązania umowy), to i standardy dla odwołania od wypowiedzenia nie mogą być szczególne, wszak korzystać mają z niego pracownicy i jest to rozwiązanie powszechnie dostępne.

Powyższej oceny nie można relatywizować w zależności od stopnia wykształcenia czy zajmowanego przez pracownika stanowiska przed wypowiedzeniem".

Jeśli stronę reprezentuje pełnomocnik, informacja ta powinna być podana w pozwie. Warto zaznaczyć, że oprócz adwokata lub radcy prawnego pełnomocnikiem pracownika może być również – na mocy art. 465 k.p.c. – przedstawiciel związku zawodowego lub inspektor pracy albo pracownik zakładu pracy, w którym mocodawca jest lub był zatrudniony.

KROK 3 Oznaczenie pisma

Pracownik powinien podać również nazwę pisma, czyli określić, że jest to np. pozew o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę i o odszkodowanie.

Jednak  jeśli nie określi rodzaju pisma a z jego treści będzie wynikało, o co chodzi, nie zostanie to uznane za błąd.

KROK 4 Osnowa i dowody

Kolejna czynność to poda-nie tzw. osnowy wniosku lub oświadczenia oraz przywołanie dowodów na poparcie przytoczonych okoliczności, czyli  podanie swoich racji i dowodów na ich poparcie. Nie w każdym jednak przypadku ciężar dowodu spada wyłącznie na pracownika.

Ten ostatni ma przytoczyć np. okoliczności  wskazujące, że wypowiedzenie jego angażu było nieuzasadnione, szef natomiast będzie musiał wykazać, że jednak istniała ważna przyczyna wypowiedzenia. To  istotne będzie dopiero na etapie postępowania.

W pozwie  pracownik musi podać, dlaczego np. uważa wypowiedzenie mu angażu za niezgodne z przepisami, musi podać okoliczności, w jakich do rozwiązania umowy doszło, a także podać, czego oczekuje: np. przywrócenia do pracy, odszkodowania itp.

To bardzo ważne, bo w zasadzie sąd jest związany żądaniem pozwu. Jeśli więc pracownik napisze, że żąda jednomiesięcznego odszkodowania zamiast za trzy miesiące, to sąd raczej wyższej rekompensaty nie zasądzi.

KROK 5 Podpis, załączniki, dodatkowe wnioski

Pozew może zawierać także dodatkowe wnioski, np. o zabezpieczenie powództwa, na-danie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności, przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność powoda, wezwanie na rozprawę świadków.

Na koniec pracownik powinien się podpisać i wymienić załączniki, jakie do pozwu dołącza, np. kserokopia wypowiedzenia umowy o pracę.

ZOBACZ: POZEW O PRZYWRÓCENIE DO PRACY I ZAPŁATĘ WYNAGRODZENIA