Zatrudniony, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania swoich obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi za to odpowiedzialność materialną.
Następuje to jednak tylko wtedy, kiedy pracodawca wskaże i udowodni łączne wystąpienie warunków koniecznych do wyciągnięcia konsekwencji wobec pracownika. Są to: powstanie szkody w sferze majątkowej, bezprawność zachowania pracownika polegająca na naruszeniu obowiązków oraz wina cechująca jego działanie lub zaniechanie, a także związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem a powstałą szkodą.
Odpowiedzialność pracownika obejmuje tylko szkodę w granicach rzeczywistej straty pracodawcy (tzn. faktycznego uszczerbku w sferze majątkowej) oraz jedynie normalne następstwa działania pracownika. Z tej odpowiedzialności wyłączono zatem szkodę w postaci utraconych korzyści,
tj. tego, co pracodawca mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzona mu szkoda. Ponadto pracownik odpowiada wyłącznie za swoje działanie lub zaniechanie, a nie za to, jak pracodawca lub inna osoba przyczyniła się do powstania lub zwiększenia szkody. Odpowiedzialność pracownika zależy też od tego, czy wyrządzenie szkody było umyślne czy nieumyślne. W pierwszym przypadku jest nieograniczona, tj. rodzi zobowiązanie do naprawienia szkody w pełnej wysokości, lecz to na pracodawcy spoczywa ciężar wykazania winy umyślnej pracownika. Z kolei pracownik, który nieumyślnie wyrządził szkodę, może zostać zobowiązany do zapłaty odszkodowania. Jego wysokość nie może jednak przekraczać kwoty jego trzymiesięcznego wynagrodzenia. Przy ustalaniu tego limitu bierze się pod uwagę wysokość wynagrodzenia, które przysługiwało pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
Przepisy prawa pracy wyłączają możliwość dochodzenia naprawienia szkody przez pracownika na innej podstawie.
Warto przy tym zwrócić uwagę, że
niedopuszczalne jest zastrzeżenie w umowie o pracę kary umownej, która przysługiwałaby pracodawcy z tytułu szkody wyrządzonej niedopełnieniem obowiązków przez pracownika
(por.
wyrok Sądu Najwyższego z 8 stycznia 2008 r., II PK 120/07
).
Autorka jest prawnikiem Kancelarii Prawnej Piszcz, Norek i Wspólnicy
Zobacz serwis:
