Pracuję w firmie farmaceutycznej 3 lata na stanowisku recepcjonistki.  Zadzwoniła do nas kobieta karmiąca piersią z pytaniem, czy może brać lek X. Niestety w naszej firmie nie pracuje żaden farmaceuta, dlatego powiedziałam jej, że nie jesteśmy uprawnieni do odpowiedzi na takie pytania i poradziłam jej by udała się w tej sprawie do lekarza bądź apteki.  Szef stwierdził, że naraziłam firmę na straty i za niedbałość o klienta zostałam,  w myśl art. 108 § 1 kodeksu pracy, ukarana karą upomnienia z wpisem do akt na rok. Chciałabym się odwołać od tej decyzji, ponieważ jako osoba bez wykształcenia medycznego czy farmaceutycznego nie mogę udzielać pacjentom jakiejkolwiek porad medycznych. Czy szef postąpił zgodnie z prawem? Czy mogę się odwołać od jego decyzji?

Pracodawca niesłusznie i co ważniejsze – niezgodnie z prawem -  ukarał czytelniczkę karą upomnienia.

Kary porządkowe (zwane również regulaminowymi) mogą być nakładane na pracowników nieprzestrzegających ustalonego porządku w procesie pracy.  Chodzi zatem o niestosowanie się do ustalonego porządku, organizacji pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych. Co istotne, przepisy o odpowiedzialności porządkowej mają charakter jednostronnie bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że nie jest dopuszczalne w przepisach wewnątrzzakładowych rozszerzanie ich zakresu przez pracodawcę.

Bezprawność i zawinienie

Aby ukarać pracownika karą porządkową bezwzględnie muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki:  zachowanie pracownika musi być bezprawne i zawinione.

Bezprawność

polega na łamaniu obowiązujących pracownika porządkowych przepisów prawa pracy - zarówno powszechnie obowiązujących (np. kodeksu pracy), jak i wewnątrzzakładowych (np. regulaminu pracy). Przepisy regulujące porządek pracy zawarte są zazwyczaj właśnie w regulaminie pracy, jednak jeśli w danym zakładzie go nie ma (np. w małej firmie zatrudniającej poniżej 20 osób), odpowiedzialność dotyczy naruszenia przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Zawinienie

może występować w formie: umyślnej (chodzi zatem o działanie lub zaniechanie zamierzone i świadome) albo nieumyślnej (działanie lub zaniechanie wywołujące naganne skutki, ale niezamierzone przez pracownika) .

Czytelniczka swoim zachowaniem nie naruszyła dyscypliny pracy.

W zakresie jej obowiązków  nie znajduje się doradzanie potencjalnym klientom co do możliwości przyjmowania leków. Nie można oczekiwać, że osoba  zatrudniona na stanowisku recepcjonistki, bez odpowiednich kwalifikacji zawodowych, będzie udzielać porad co do możliwości stosowania w danym momencie konkretnego leku przez konkretną osobę. Przeciwnie, czytelniczka postąpiła profesjonalnie zalecając konsultację z lekarzem lub farmaceutą.

Nie wiemy, czy pracodawca wydał jej wcześniej polecenie służbowe, by udzielała informacje klientom o sprzedawanych lekach. Jeśli jednak nawet tak byłoby, to potwierdzałoby to jedynie, że polecenie zostało wydane niezgodnie z prawem. Odmowa wykonania takiego polecenia jest jak najbardziej uzasadniona.

7 dni na sprzeciw - 14 na wystąpienie do sądu

W sytuacji, gdy kara upomnienia została nałożona z naruszeniem prawa, czytelniczka ma  prawo w terminie 7 dni wnieść sprzeciw do pracodawcy.

O uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje wyłącznie pracodawca, ma on jedynie obowiązek rozpatrzyć stanowisko zakładowej organizacji związkowej, która broni praw danego pracownika.

Jeśli pracodawca odrzuci sprzeciw, pracownica będzie mogła wystąpić do sądu pracy – w ciągu 14 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o odrzuceniu sprzeciwu, lub bezskutecznego upływu 14 dniowego terminu  – z wnioskiem o uchylenie nałożonej kary.

Uwaga: prawo do wystąpienia do sądu przysługiwać będzie wy­łącznie wówczas, gdy pracownik złożył sprzeciw od nałożonej kary.

Rozstrzygnięcie sądu w zakresie oceny poprawności nałożonej kary porządkowej ma inny charakter niż zatarcie ukarania. Pracownik otrzymuje bowiem orzeczenie sądu pracy, które stwierdza, że wymierzona kara porządkowa była niezgodna z prawem. Może to mieć znaczenie np. przy ocenie zasadności ewentualnego wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę z tytułu zachowania ukaranego karą regulaminową.

Podstawa prawna:

- art. 108 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj. DZU Z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Więcej informacji o pracowniczych obowiązkach i odpowiedzialności za ich niedotrzymanie w serwisie:

Obowiązki i odpowiedzialność pracownika