Przepisy nie wymagają aktu notarialnego w zbyt wielu sytuacjach. Jest on potrzebny głównie wtedy, gdy sprzedajemy lub kupujemy nieruchomość. Podobnie będzie w razie ustanowienia użytkowania wieczystego czy np. służebności.
Pewne wymogi obowiązują również przy transakcjach dotyczących przedsiębiorstwa. Jego zbycie, wydzierżawienie albo ustanowienie na nim użytkowania wymaga notarialnego poświadczenia podpisów.
Bez wizyty u notariusza nie obejdzie się też, gdy uruchamiamy działalność gospodarczą w formie spółki. Co prawda nie zawsze potrzebny jest wtedy akt notarialny, nieraz wystarczy poświadczenie podpisu kolejnych wspólników czy osób uprawnionych do reprezentowania spółki. Za to jednak też musimy zapłacić.
Czasami bez aktu notarialnego się jednak nie obejdzie. Formę taką musi mieć umowa spółki komandytowej, partnerskiej i z ograniczoną odpowiedzialnością. W spółkach akcyjnej i komandytowo-akcyjnej akt notarialny potrzebny będzie już przy wyrażeniu zgody przyszłych akcjonariuszy na zawiązanie spółki akcyjnej i brzmienie statutu oraz na objęcie akcji.
Nie w każdej jednak spółce obowiązują takie wymogi. Na przykład umowę spółki jawnej wolno wspólnikom zawrzeć w zwykłej formie pisemnej. Podobnie gdy działalność chcemy prowadzić w spółce cywilnej. [b] Najczęściej wizyty w kancelarii notarialnej składają spółki akcyjne i z ograniczoną odpowiedzialnością.[/b] W spółce z o.o. akt notarialny jest potrzebny m.in. przy oświadczeniu dotychczasowego wspólnika o objęciu nowego udziału czy przy przystąpieniu nowego wspólnika do spółki. Z kolei w spółce akcyjnej akt notarialny będzie potrzebny głównie do przeprowadzenia zmian kapitałowych, które się dokonują na podstawie statutu spółki.
To, ile musimy zapłacić notariuszowi, zależy przede wszystkim od tego, co będzie dla nas przygotowywał, ale też od kancelarii, do której się udamy. Przepisy określają jedynie maksymalne stawki opłat (rozporządzenie w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej). A to oznacza, że jeśli notariusz tego zażąda, możemy zapłacić tyle, ile z nich wynika. Mniej tylko wtedy, gdy uda nam się to z nim ustalić.
[ramka][b]Uwaga [/b]Notariusz zażąda opłaty, którą naliczy od wartości przedmiotu konkretnej czynności prawnej.[/ramka]