Jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia zatrudnionego albo gdy wykonywana przez niego praca grozi niebezpieczeństwem innym osobom, ma on prawo odmówić wykonania polecenia służbowego i powstrzymać się od pracy. Wskazuje na to art. 210 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=E9959D27F3937336FF69C9DAFACA9CD8?id=76037]kodeksu pracy[/link].

Pracownik w takiej sytuacji musi jednak niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zaprzestaniu pracy.

[b]Inaczej – jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z 9 maja 2000 r. (I PKT 619/00)[/b] – naraziłby się na zarzut niewykonania obowiązków pracowniczych. A za to mógłby zostać dyscyplinarnie zwolniony z pracy. Jeśli jednak pracownik dochowa tego obowiązku, za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia z miejsca zagrożenia będzie miał prawo do wynagrodzenia.

Także jego złe samopoczucie uprawnia go do odmowy wykonywania pracy, zwłaszcza tej, która wymaga szczególnej sprawności psychofizycznej. Zgodnie z art. 210 § 4 k.p. jest to możliwe w sytuacji, w której stan psychofizyczny pracownika nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. W takim przypadku pracodawca nie może kwestionować oświadczenia pracownika o złym stanie psychofizycznym i jego prawa do powstrzymania się od pracy. Ma jednak prawo wyznaczyć mu inne czynności, których wykonywanie nie będzie stwarzało zagrożenia dla życia lub zdrowia.

Pracownik ma też prawo odmówić wykonania polecenia, które nie ma bezpośredniego związku z czynnościami zawodowymi. Jeśli jednak pójdzie na rękę szefowi i w godzinach pracy załatwi jego prywatne sprawy, powinien się liczyć z przykrymi konsekwencjami. Jeśli bowiem np. w czasie pracy w trakcie wykonywania na polecenie szefa zadań niezwiązanych ze służbowymi dojdzie do wypadku, w którym wykonujący je pracownik zostanie poszkodowany, to Zakład Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu sprawy może odmówić wypłaty odszkodowania.

[ramka][b]Uwaga[/b]

Jeżeli pracownik jest przekonany, że wydane polecenie jest bezprawne, powinien albo wyraźnie odmówić jego wykonania, albo w razie wątpliwości poprosić szefa o wydanie takiego polecenia na piśmie. Można też prosić o powtórzenie dyspozycji przy świadkach i np. sporządzić pisemną notatkę.[/ramka]