Zgodnie z art. 151[sup]3[/sup] kodeksu pracy podwładnemu, który ze względu na okoliczności przewidziane w art. 151 § 1 k.p. (są to przyczyny uzasadniające pracę w godzinach nadliczbowych, tj. prowadzenie akcji ratowniczej, usuwanie awarii, szczególne potrzeby pracodawcy) wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny. Ma on być udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego w terminie z nim uzgodnionym.
A zatem praca w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (w przypadku czytelnika – w sobotę) powinna być zrekompensowana udzieleniem innego dnia wolnego, nie później niż do końca okresu rozliczeniowego. Uprawnienie to powstaje niezależnie od liczby wykonywanej pracy w dniu wolnym wynikającym z rozkładu. Oznacza to, że zatrudniony w sobotę (zazwyczaj wolną), który pracował na polecenie pracodawcy choćby przez dwie lub trzy godziny, może domagać się w zamian pełnego dnia wolnego.
Należy podkreślić, że pracodawca nie ma prawa wyboru sposobu rekompensowania pracy w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Ustawowo przewidzianą formą jest udzielenie innego dnia wolnego od pracy. Artykuł 151[sup]3[/sup] k.p. nie przewiduje możliwości wypłaty żadnego dodatkowego wynagrodzenia. Warto też pamiętać, że jeśli pracodawca zignoruje swój obowiązek i np. nie udzieli dnia wolnego, o którym mowa w art. 151 [sup]3[/sup] k.p., to popełni wykroczenie przeciwko prawom pracownika z art. 281 pkt 5 k.p., które jest zagrożone grzywną.
Gdyby jednak pracodawca nie mógł udzielić pracownikowi innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego (np. dlatego, że pracownik do końca okresu rozliczeniowego przebywał na zwolnieniu lekarskim) i w ten sposób doszłoby do przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy, wówczas podwładny – zgodnie z art. 151[sup]1[/sup] § 2 k.p. – nabywa prawo do wynagrodzenia powiększonego o dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia. Inspekcja pracy stoi na stanowisku, że jeżeli polecenie pracy w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (czyli w sobotę) spowoduje również przekroczenie dobowej normy czasu pracy (tj. u czytelnika – osiem godzin), wówczas wynagrodzenie zatrudnionego za takie godziny, zgodnie z art. 151[sup]1[/sup] § 1 pkt 2 k.p., zostanie powiększone o 50-proc. dodatek. A zatem za pierwszych osiem godzin pracy pracownik otrzyma dodatek w wysokości 100 proc., natomiast pozostałe godziny należy opłacić dodatkiem 50-proc. Jeżeli jednak przekroczenie dobowej normy czasu pracy wystąpiło w takim dniu wolnym w nocy, niedzielę i święta niebędące dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy oraz w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, to zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy podwładny nabywa prawo do normalnego wynagrodzenia powiększonego o 100-proc. dodatek.
[i]Podstawa prawna:
– art. 151 § 1, art. 151[sup]1[/sup], art. 151[sup]3[/sup] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6EDF0537AF9EA4011F4366B547CEDDB7?id=76037]kodeksu pracy (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)[/link][/i]
