[b] W aneksie do instrukcji stanowiskowej ślusarza obsługi urządzeń energetycznych – maszynisty kotłów – pracodawca wprowadził następujący zapis: „obsługa kotłowni i urządzeń pomocniczych – obowiązek utrzymania ładu i porządku na stanowiskach pracy, w tym użytkowanych w oddziale szatniach i sanitariatach”. Ponadto w książce poleceń zapisał: „każda brygada na swojej pierwszej popołudniówce sprząta szatnie i łaźnie”. Czy pracodawca działał zgodnie z prawem, przypisując pracownikom na tym stanowisku obowiązek sprzątania szatni i łaźni? [/b]

Pracodawca musi wydać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy. Tak stanowi art. 237[sup]4[/sup] § 2 k.p. W tym celu opracowuje instrukcje stanowiskowe, które w sposób zrozumiały dla załogi wskazują czynności, jakie należy wykonać:

- przed rozpoczęciem pracy oraz

- zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy,

- po jej zakończeniu oraz

- zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie życia lub zdrowia pracowników (§ 41 ust. 2[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=170775] rozporządzenia MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.[/link], dalej rozporządzenie bhp).

[srodtytul]Specyfika i charakter zadań[/srodtytul]

Już sama zawartość tego dokumentu wskazuje, że tworzy się go odrębnie dla każdego z występujących w firmie stanowisk pracy. Musi ona bowiem uwzględniać charakter i specyfikę zadań wykonywanych na każdym z nich. Ale pracodawca nie może wpisać w instrukcji stanowiskowej dowolnych czynności, jakie mieliby przeprowadzać zatrudnieni na nim podwładni. Mają one bowiem dotyczyć wyłącznie:

- stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników,

- obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,

- postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,

- udzielania pierwszej pomocy (§ 41 ust. 1 rozporządzenia bhp).

Oczywiście informacje te należy przedstawić z uwzględnieniem specyfiki pracy na danym stanowisku. Zatem w praktyce w instrukcji stanowiskowej zobowiązuje się podwładnych po zakończeniu pracy np. do:

- zatrzymania obsługiwanej maszyny lub urządzenia,

- odłączenia od energii zasilającej,

- zabezpieczenia wykorzystywanych podczas pracy materiałów,

- odłożenia na miejsce narzędzi i przyrządów używanych w procesie pracy,

- uprzątnięcia stanowiska pracy.

[srodtytul]Porządek tylko po sobie[/srodtytul]

Szef może zatem zobowiązać podwładnego, aby utrzymywał porządek na stanowisku pracy, gdyż wiąże się to z zapewnieniem mu bezpiecznych warunków pracy. Ale już sprzątanie pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, z których korzystają wszyscy lub duża grupa pracowników, niekoniecznie mieści się w zakresie obowiązków ślusarza obsługi urządzeń energetycznych – maszynisty kotłów. Podobnie należy ocenić polecenie służbowe, wpisane w stosowanej w firmie książce poleceń.

To, czy pracodawca może zobowiązać brygady do sprzątania na swojej popołudniówce szatni i łaźni, zależeć będzie przede wszystkim od tego, czy takie czynności ci pracownicy mają wpisane w swoje zakresy obowiązków. Jeśli jednak w firmie nie ma takich pisemnych zakresów, to sprzątanie pomieszczeń higieniczno-sanitarnych nie mieści się w potocznym rozumieniu obowiązków ślusarza obsługi urządzeń energetycznych – maszynisty kotłów.