[b]Pracuję jako kierowca i zgodnie z umową o pracę wykorzystuję w celach służbowych prywatny samochód. Kiedy z różnych przyczyn nie mogłem sam rozwozić przesyłek, zastępował mnie brat. Pracodawca uznał, że jest to niedopuszczalne, bo umowa o pracę podpisana jest ze mną. Zagroził, że przy powtórce zwolni mnie z pracy. Czy istotnie nie mogę korzystać z zastępstwa, jeśli sam nie mogę w danym dniu pracować, a nie wpływa to negatywnie na wykonanie obowiązków? W kodeksie pracy figuruje przecież umowa na zastępstwo.[/b]
Praca musi być wykonywana przez pracownika osobiście, a korzystanie w tym zakresie z „zastępcy” może być uznane za ciężkie naruszenie obowiązków. Art. 22 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]kodeksu pracy[/link] stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a ten – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Stąd wynika bezwzględny obowiązek osobistego świadczenia pracy przez zatrudnionego.
Brak obowiązku wykonywania pracy osobiście uniemożliwia uznanie wynikającego z umowy stosunku prawnego za stosunek pracy. Jest to także jedna z różnic między stosunkiem pracy a cywilnym, przy którym dopuszczalny jest zastępca. Stanowisko takie jest także ugruntowane w orzecznictwie sądowym. W [b]wyroku z 28 października 1998 r. (I PKN 416/98) Sąd Najwyższy[/b] stwierdził, że brak bezwzględnego obowiązku osobistego świadczenia pracy wyklucza zakwalifikowanie stosunku prawnego jako umowy o pracę.
Wracając do czytelnika, jeśli art. 22 k.p. nakłada na podwładnego obowiązek wykonywania pracy osobiście, to jego naruszenie szef może uznać za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych i będzie to skutkować rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.
Tzw. umowę na zastępstwo zawierają pracownik zastępujący pracownika nieobecnego w pracy i pracodawca. W czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy szef może zatrudnić na jej zastępstwo inną osobę na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący okres nieobecności. Określa to art. 25 § 1 zd. drugie k.p. Umowa na zastępstwo to rodzaj umowy o pracę na czas określony, która rozwiąże się z mocy prawa z upływem nieobecności zastępowanego. W opisanej sytuacji szef musiałby każdorazowo zawierać taką umowę z osobą zastępującą czytelnika, czyli z jego bratem.
[i]Autor jest legislatorem w Kancelarii Senatu[/i]
