Ograniczenie czasowe możliwości rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika wprowadza art. 52 § 2 k.p. Dotyczy ono wszystkich podstaw uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika określonych w tym przepisie.

[srodtytul]Kiedy można[/srodtytul]

Chodzi tu więc zarówno o rozwiązanie umowy o pracę z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, jak i zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. [b]We wszystkich tych przypadkach pracodawca może więc rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia tylko w ciągu miesiąca od daty, kiedy uzyskał informację o zaistnieniu przesłanki pozwalającej na rozwiązanie umowy o pracę w tym trybie. [/b]

[srodtytul]Kto ma wiedzieć [/srodtytul]

W praktyce wiele wątpliwości powstaje przy określeniu, kto w imieniu pracodawcy ma uzyskać wiadomość o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Dotyczy to zwłaszcza pracodawców będących osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi. Uznać należy, że chodzi tu o powzięcie informacji przez osoby upoważnione do rozwiązania umowy o pracę z danym pracownikiem. Tak też wskazywał [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 7 grudnia 1999 r. (I PKN 439/99)[/b], podnosząc, że termin z art. 52 § 2 k.p. rozpoczyna bieg w momencie, w którym wiadomość o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę uzyskał organ zarządzający jednostką organizacyjną, działający za pracodawcę na podstawie art. 31 § 1 k.p. W praktyce chodzi tu więc o dotarcie wiadomości do takich osób, jak: prezesi zarządu, dyrektorzy czy kierownicy danego pracodawcy. Przy czym w przypadku wieloosobowych organów zarządzających firmą będącą pracodawcą (np. pięcioosobowego zarządu spółki z o.o.) do rozpoczęcia biegu terminu z art. 52 § 2 k.p. wystarczające jest uzyskanie wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę przez jednego z członków tego organu. Odnosi się to także do prokurenta spółki z o.o. Nie ma natomiast znaczenia dla biegu tego terminu uzyskanie wiedzy o okolicznościach uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę przez pracowników niższego szczebla, którzy nie są uprawnieni do rozwiązywania z pracownikami umów o pracę, choćby nawet byli oni przełożonymi pracownika (np. uzyskanie takiej wiedzy przez brygadzistę czy majstra).

[srodtytul]Zmiany w zarządzie [/srodtytul]

Dla biegu terminu z art. 52 § 2 k.p. zmiany następujące na najwyższych stanowiskach u danego pracodawcy nie mają znaczenia. Nie powoduje więc przerwania miesięcznego terminu zmiana polegająca np. na odwołaniu dotychczasowego dyrektora i powołaniu nowego. Podobnie wypowiadał się w tym zakresie [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 7 grudnia 1999 r. (I PKN 431/99)[/b], stwierdzając, że zmiana w składzie osobowym organu zarządzającego jednostką organizacyjną będącą pracodawcą nie powoduje rozpoczęcia na nowo biegu terminu z art. 52 § 2 k.p. Termin ten liczy się więc od uzyskania wiedzy przez poprzedniego kierownika lub prezesa.

[ramka][b]Przykład[/b]

Jolanta J., która była zatrudniona w Spółce X jako sprzedawca, usiłowała ukraść powierzony jej towar na szkodę swego pracodawcy. Informacja o tym dotarła do Jana S., prezesa zarządu spółki, 5 maja 2008 r. Natomiast 9 maja 2008 r. został on odwołany z zajmowanego stanowiska, na które powołano Leokadię B. W dniu 2 lipca 2008 r. Leokadia B. wręczyła Jolancie J. oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z jej winy. Jolanta J., nie zgadzając się z tym rozwiązaniem, wniosła pozew do sądu pracy, domagając się zasądzenia odszkodowania. Wskazywała, że rozwiązanie umowy o pracę jest nieuzasadnione i nastąpiło po terminie. Sąd uwzględnił jej powództwo, gdyż pracodawca, rozwiązując umowę o pracę, naruszył miesięczny termin wynikający z art. 52 § 2 k.p.[/ramka]

[srodtytul]Rozwiązanie angażu z dyrektorem[/srodtytul]

Problemy występują w przypadku, gdy rozwiązanie umowy o pracę ma dotyczyć pracowników zajmujących najwyższe stanowiska u danego pracodawcy (np. dyrektora czy prezesa zarządu). Gdyż wątpliwości budzi określenie osoby, której poinformowanie o okolicznościach uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę decyduje o rozpoczęciu biegu terminu z art. 52 § 2 k.p. Odpowiedzią na to pytanie może być jednak teza [b]wyroku Sądu Najwyższego z 1 lipca 1999 r. (I PKN 135/99 )[/b], gdzie stwierdzono, że względem pracownika zajmującego stanowisko kierownicze miesięczny termin z art. 52 § 2 k.p. należy liczyć od daty uzyskania wiadomości o jego zachowaniu przez organ uprawniony do rozwiązania stosunku pracy. Może więc to być np. rada nadzorcza spółki z o.o. lub spółki akcyjnej, gdy chodzi o członka zarządu tej spółki.

[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]