Z takim roszczeniem regresowym mamy do czynienia w przypadku powstania odpowiedzialności pracodawcy za szkodę wyrządzoną przez zatrudnionego osobie trzeciej. Taka odpowiedzialność uregulowana jest w art. 120 § 1 kodeksu pracy (k.p.) i występuje wówczas, gdy szkoda powstała:

1) z winy pracownika,

2) przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych.

Na przykład pracownik firmy przewozowej, transportując meble, gwałtownie zahamował, wskutek czego uszkodził jedną z przewożonych rzeczy. Odpowiedzialny wobec klienta za doznaną przez osobę trzecią szkodę nie jest wówczas pracownik, który wykonywał przewóz, ale jego pracodawca.

[srodtytul]Czasem z żądaniem od razu od pracownika[/srodtytul]

Jeżeli pracownik wyrządził szkodę w czasie nieprzeznaczonym na wykonanie pracy, podejmując czynności wykraczające poza jego zakres obowiązków pracowniczych i poza zakres działalności zakładu pracy, a także i przy sposobności wykonywania obowiązków pracowniczych, odpowiedzialność pracodawcy jest wyłączona [b](wyrok SN z 19 lutego 1976 r., III PR 21/76)[/b]. W takiej sytuacji pracownik odpowiada bezpośrednio wobec osoby poszkodowanej na podstawie przepisów prawa cywilnego.

Ponadto szef nie odpowie za szkodę, którą jego podwładny wyrządził z winy umyślnej. Na przykład pracownik firmy przewozowej, dokonując wyładunku przewożonego towaru, zabiera zegarek osobie trzeciej. Za taką kradzież osoba zatrudniona odpowiada sama.

Poszkodowany w razie powstania szkody powinien domagać się jej naprawienia bezpośrednio od pracodawcy. W razie niemożności uzyskania przez taką osobę rekompensaty od pracodawcy może ona żądać naprawienia szkody od pracownika. Taka sytuacja może jednak nastąpić tylko w nadzwyczajnych sytuacjach, np. w przypadku niewypłacalności pracodawcy bądź stwierdzenia, że przestał istnieć [b](uchwała SN z 7 czerwca 1975 r., III CZP 19/75)[/b].

[srodtytul]Zakres odpowiedzialności[/srodtytul]

Pracodawca jest odpowiedzialny za szkodę w pełnej wysokości. Odpowiada wobec osoby trzeciej na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego, zasadzie ryzyka (art. 415 k.c. i nast.), a nie kodeksu pracy. Pracodawca nie może się zatem uwolnić od wyrównania szkody przez wykazanie, że do jej powstania doszło z przyczyn od niego niezależnych i bez jego winy. Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku wyrządzenia szkody innemu pracownikowi tego samego zakładu pracy odpowiedzialność pracodawcy ogranicza się do świadczeń należnych poszkodowanemu pracownikowi przewidzianych w ustawie wypadkowej [b](uchwała SN z 13 maja 1975 r., III PZP 5/75). [/b]

[srodtytul]Prawo regresu[/srodtytul]

Pracodawca, który uiścił na rzecz osoby trzeciej odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez pracownika, ma roszczenie regresowe wobec sprawcy szkody. Roszczenie to powstaje dopiero po naprawieniu szkody wyrządzonej przez swojego pracownika osobie trzeciej. Termin przedawnienia tego roszczenia liczy się od chwili naprawienia szkody przez pracodawcę [b](orzeczenie SN z 16 września 1997 r., I PKN 261/97)[/b] i wynosi jeden rok.

Jeżeli odpowiedzialność dotyczy szkody wyrządzonej nieumyślnie, roszczenie regresowe pracodawcy wobec pracownika nie może przekroczyć kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu zdarzenia. Jeżeli natomiast szkoda powstała z winy umyślnej pracownika, przyjmuje się, że pracownik ponosi odpowiedzialność osobistą wobec poszkodowanego. Wtedy pracodawca nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę.

W przypadku, gdy pracownik przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych jednym nieumyślnym działaniem wyrządził szkodę zakładowi pracy i osobom trzecim, łączna suma odszkodowania należnego zakładowi pracy nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia pracownika [b](uchwała SN z 8 października 1975 r., IV PZP 8/75). [/b]

[i]Autorka jest aplikantką adwokacką, pracownikiem Kancelarii Radców Prawnych i Adwokatów Nowakowski i Wspólnicy sp.j.[/i]

[ramka][b]GPP>uwaga [/b]

W przypadku pracowników tymczasowych odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez pracownika osobie trzeciej ponosi agencja pracy tymczasowej, a nie pracodawca użytkownik. Odpowiedzialność odbywa się na zasadach określonych w art. 19 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych.[/ramka]