- Pracownik niepełnosprawny (z orzeczonym lekkim stopniem niepełnosprawności) otrzymał polecenie wyjazdu w podróż służbową. Pociąg, którym jedzie, odjeżdża nad ranem (poza godzinami zwykłej pracy pracownika), ale jeszcze częściowo w godzinach wyznaczonych w regulaminie pracy jako godziny nocne. Czy narusza to przepisy o czasie pracy niepełnosprawnych pracowników?

Nie. Przepisy ustanawiają zakaz zatrudniania pracowników niepełnosprawnych w porze nocnej. Oznacza to niezgodność z prawem sytuacji, w której czas pracy niepełnosprawnego przypada na porę nocną. Sam zaś przejazd w podróży służbowej przypadający poza rozkładem czasu pracy najczęściej do czasu pracy nie jest wliczany.

Art. 15 ust. 3 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.) zakazuje zatrudniania niepełnosprawnych (bez względu na stopień niepełnosprawności) w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Ograniczenia tego nie stosuje się:

- do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz

- gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Przez porę nocną musimy tu rozumieć czas, jaki w przepisach wewnątrzzakładowych został uznany za noc (wyznaczone osiem godzin między 21 a 7).

Czas przejazdu w podróży służbowej przypadający poza rozkładem czasu pracy pracownika nie wlicza się do jego czasu pracy, jeśli podczas tego przejazdu nie świadczy on pracy. Podkreślał to wielokrotnie Sąd Najwyższy. Przykładowo, w wyroku z 21 września 1982 r. (I PR 85/82) SN wskazał, że odbywanie podróży służbowej poza obowiązującym podwładnego rozkładem czasu pracy nie zobowiązuje do wypłacenia mu dodatkowego wynagrodzenia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Podobnie w wyroku SN z 23 czerwca 2005 r. (II PK 265/04) czytamy, że czas dojazdu i powrotu z miejscowości stanowiącej cel pracowniczej podróży służbowej oraz czas pobytu w tej miejscowości nie są pozostawaniem do dyspozycji pracodawcy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 kodeksu pracy), lecz w zakresie przypadającym na godziny normalnego rozkładu czasu pracy podlegają wliczeniu do jego normy (nie mogą być od niej odliczone). Natomiast w zakresie wykraczającym poza rozkładowy czas pracy mają w sferze regulacji czasu pracy i prawa do wynagrodzenia doniosłość o tyle, o ile uszczuplają limit gwarantowanego pracownikowi czasu odpoczynku.

Niedozwolona u pracowników niepełnosprawnych praca w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej odnosi się do okresów wliczanych do ich czasu pracy. Sam przejazd w podróży służbowej nie jest zaliczany do tych godzin. Z pytania można wywnioskować, że podczas tego przejazdu delegowany nie wykonywał pracy. Nie ma więc tutaj naruszenia zakazu.

Co innego, gdyby np. podwładny został zobowiązany do przygotowania podczas przejazdu predzentacji na spotkanie handlowe, na które się wybrał. Jej przygotowanie byłoby pracą, a jako taka stanowiłaby pracę w godzinach nadliczbowych. Przypadałaby bowiem poza rozkładem czasu pracy pracownika oraz – przynajmniej częściowo – w porze nocnej.