Na skutek opinii przedsiębiorców obawiających się przede wszystkim roszczeń pracowniczych z tytułu nadgodzin, niewypłaconych dodatków, świadczeń związanych ze zwolnieniami grupowymi, dyskryminacji, mobbingu zawężony został zakres przedmiotowy ustawy i do innych spraw niż wymienione nie może być ona stosowana. Oznacza to, że głównymi podmiotami mogącymi skorzystać z tzw. pozwu zbiorowego są konsumenci.
Zgodnie z ustawą o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym mogą w nim być dochodzone roszczenia jednego rodzaju – pieniężne (np. odszkodowanie) lub niepieniężne (np. zobowiązanie do wykonania usługi). Muszą być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Przykładem niech będzie szkoda doznana w tym samym wypadku komunikacyjnym lub zastosowanie przez ubezpieczyciela niedozwolonej klauzuli w umowach ubezpieczenia z konsumentami. Oczywiście ocena dopuszczalności postępowania grupowego w konkretnej sprawie będzie należała do sądu.
Grupa żądająca ochrony swoich praw na drodze postępowania grupowego musi liczyć co najmniej dziesięć osób. Powództwo wytacza jedna osoba – reprezentant działający na rzecz wszystkich, może wytoczyć je także powiatowy rzecznik konsumentów. Przystąpienie do grupy następuje poprzez złożenie stosownego oświadczenia. Wyrok nie obejmie osób, które co prawda spełniają kryteria do uczestniczenia w postępowaniu, np. również uczestniczyły w tym samym zdarzeniu, lecz formalnie nie wstąpiły do grupy. Sąd ogłasza wszczęcie postępowania grupowego w prasie i wyznacza termin, w którym także inne osoby poszkodowane mogą wstąpić do grupy. Sprawy w postępowaniu grupowym rozpatrują sądy okręgowe w składzie trzech sędziów.
Ustawa zakłada, że powód musi być reprezentowany w postępowaniu grupowym przez adwokata lub radcę.
Koszty powództwa w postępowaniu grupowym są mniejsze. Ustawodawca ustalił opłatę w wysokości 2 proc. wartości przedmiotu sporu (np. wartości dochodzonego odszkodowania), w postępowaniu zwyczajnym opłata ta wynosi 5 proc. Inne koszty, o których należy pamiętać, to wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika – nie może być wyższe niż 20 proc. zasądzonej kwoty – oraz złożenie ewentualnej kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu dla pozwanego. Pozwany (np. biuro podróży) ma bowiem prawo żądać zobowiązania powoda występującego z roszczeniem do złożenia kaucji w wysokości 20 proc. wartości przedmiotu sporu przy pierwszej czynności procesowej oraz dodatkowego zabezpieczenia, gdy w trakcie procesu kaucja okaże się niewystarczająca. Sąd może, ale nie musi, uwzględnić żądania pozwanego do złożenia takiej kaucji.
Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym ma wiele zalet, w tym mniejsze koszty wytoczenia powództwa czy opłacenie wynagrodzenia jednego profesjonalnego pełnomocnika. Ponadto nie wymaga bardzo dużego zaangażowania od członka grupy. Większość bowiem obowiązków spoczywa na reprezentancie. Łatwiejsze wydaje się także zgromadzenie wspólnego materiału dowodowego. Niemniej jednak zawężenie zakresu przedmiotowego ustawy w stosunku do pierwotnego założenia spowodowało, iż postępowanie nie może być wszczęte w każdej sprawie.
Ustawa wejdzie w życie po upływie sześciu miesięcy od ogłoszenia, tj. 19 lipca 2010 r.
[i]—oprac. zal[/i]
