Rz: Czy badania kontrolne trzeba przeprowadzić także wtedy, gdy pracownik chorował dłużej niż 30 dni, ale z przerwami przypadającymi na weekendy, które są dla niego wolne od pracy?

Michał Synowiec: Pracownika należy skierować na badania kontrolne, jeżeli jego niezdolność do pracy spowodowana chorobą trwała dłużej niż 30 dni. Oznacza to, że okres niezdolności do pracy powinien wynieść co najmniej 31 dni i być ciągły. Jeśli zatrudnionego nie było w pracy łącznie 31 dni, lecz jego niezdolność nie była ciągła, gdyż lekarz wystawiał zwolnienia z przerwami weekendowymi, to nie ma potrzeby kierować go na badania kontrolne.

W praktyce okres niezdolności do pracy spowodowany chorobą nie przekroczył 30 dni, gdyż występowały w nim przerwy. Skoro zaś zwolnienia lekarskie nie obejmowały weekendów, to pracownik teoretycznie był zdolny do świadczenia pracy i pracodawca w razie uzasadnionej potrzeby mógł skorzystać z jego pracy w tych dniach. W tym przypadku warunek niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni nie został więc spełniony, dlatego nie ma potrzeby poddawać pracownika badaniom kontrolnym.

Czy pracodawca musi kierować na badania kontrolne osobę, która bezpośrednio po chorobie chce skorzystać z urlopu wypoczynkowego?

Z orzecznictwa sądowego (m.in. wyroku Sądu Najwyższego z 9 marca 2011 r., II PK 240/10) wynika, że pracodawca nie musi kierować pracownika na badania kontrolne, jeśli bezpośrednio po chorobie chce on wypoczywać. Innymi słowy szef może bez przeszkód udzielić mu urlopu wypoczynkowego bez wcześniejszych badań kontrolnych.

Sąd Najwyższy słusznie stwierdził, że obowiązek pracodawcy skierowania pracownika na badania kontrolne wiąże się bezpośrednio z kwestią bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy. Gdy więc bezpośrednio po zakończeniu zwolnienia chorobowego pracownik rozpoczyna urlop wypoczynkowy, nie ma mowy o żadnym zagrożeniu dla BHP na zajmowanym stanowisku. Dlatego pracodawca nie musi kierować na badania kontrolne tego, kto bezpośrednio po chorobie chce wziąć urlop wypoczynkowy. Takie sprawdzenie może poczekać do powrotu pracownika do świadczenia pracy.

Kiedy pracodawca ma prawo skierować etatowca na badania okresowe szybciej, niż wynika z terminu podanego przez lekarza w orzeczeniu o braku przeciwwskazań do wykonywania określonej pracy?

Zakres i częstotliwość badań okresowych dla pracownika wyznacza lekarz prowadzący badanie zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu ministra zdrowia z 30 maja 1996 r. Przepisy prawa pracy nie precyzują, z jakim wyprzedzeniem należy zaplanować i przeprowadzić badania okresowe. Nie ulega jednak wątpliwości, że skierowanie na badania powinno nastąpić odpowiednio wcześniej, aby nie dopuścić do sytuacji, w której do wykonywania pracy doszłoby bez aktualnego orzeczenia. W praktyce z przyczyn organizacyjnych przeprowadzenie badań okresowych dla większej części załogi w ostatnim dniu upływu terminu aktualności badań bywa zadaniem karkołomnym i naraża pracodawcę na organizacyjne perturbacje.

Dlatego nie ma przeszkód, aby planując daty badań okresowych załogi, pracodawca uwzględnił zarówno termin upływu aktualności orzeczeń, jak i swoje możliwości organizacyjno-logistyczne. W konsekwencji byłbym za skierowaniem pracownika na badania okresowe jeszcze przed upływem terminu ich aktualności. Należy jedynie pamiętać o tym, że konsekwencją takiego wcześniejszego skierowania będzie to, że lekarz powinien oznaczyć termin następnego badania w odniesieniu do dnia przepro- wadzenia badania – a nie w odniesieniu do dnia upływu terminu aktualnego jeszcze orzeczenia lekarskiego.

—not. j.kal.