Tak uznał lubelski oddział ZUS w decyzji z 25 listopada 2015 r. (WPI/ 200000/ 43/1294/2015).

W tej sprawie z wnioskiem o interpretację do ZUS zwróciła się firma, która ma siedzibę w Polsce i tutaj prowadzi działalność gospodarczą. Przedsiębiorca zamierza zatrudnić na umowę o pracę osobę mającą obywatelstwa polskie i amerykańskie, która na stałe mieszka w USA. Wykonywane przez nią czynności na podstawie umowy o pracę i cała aktywność zawodowa będą odbywać się wyłącznie na terenie USA.

Wnioskodawca nabrał wątpliwości, czy przy wykonywaniu pracy w USA powstanie obowiązek opłacania składek społecznych w Polsce od wypłaconego wynagrodzenia. W ocenie przedsiębiorcy Amerykanin zatrudniony na umowę o pracę przez polską firmę i wykonujący swoje czynności zawodowe wyłącznie w USA nie będzie podlegał składkom społecznym z tytułu zatrudnienia. Wynika to z art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W tym przypadku nie będzie bowiem spełniony warunek wykonywania pracy na obszarze Polski. Zgodnie z art. 5 ust. 2 tej ustawy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym obywatele państw obcych, których pobyt w Polsce nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej. Polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie podlegają też cudzoziemcy zatrudnieni wprawdzie przez polskie podmioty, gdy miejsce wykonywania ich pracy określono w umowie o pracę poza granicami Polski. Jeśli tak to zostało wskazane i zatrudniony za granicą tam wykonuje swoją pracę, nie jest pracownikiem na obszarze Polski.

Elementem zasadniczym, który decyduje o objęciu polskimi ubezpieczeniami społecznymi, jest miejsce wykonywania pracy przez pracownika. I to nawet, jeśli do zawarcia umowy doszło w siedzibie pracodawcy na terenie Polski. Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o sus obowiązkowo ubezpieczeniom podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski są pracownikami, a więc osobami pozostającymi w stosunku pracy, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.

Po przeanalizowaniu stanu faktycznego i prawnego ZUS podzielił stanowisko przedsiębiorcy.

Komentarz eksperta

dr Marcin Wojewódka, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.

W pełni należy się zgodzić z interpretacją przepisów dokonaną przez wnioskodawcę, którą potwierdził ZUS. Nie ma obowiązku oskładkowania Amerykanina zatrudnionego w polskiej firmie na etacie, gdy wykonuje on swoje obowiązki na terytorium USA. Przepisy nie uzależniają objęcia polskimi ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa czy miejsca zamieszkania lub pobytu. Istotny natomiast dla objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi jest fakt zawarcia z polskim podmiotem umowy o pracę lub innej rodzącej, zgodnie z przepisami, obowiązek podlegania składkom społecznym oraz wykonywanie pracy na podstawie tych umów na obszarze Polski. Oznacza to, że jeżeli miejsce wykonywania pracy określono na obszarze USA i tam praca będzie realizowana, nie zostaną spełnione przesłanki z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku tym jeśli wnioskodawca zamierza zatrudnić osobę mającą obywatelstwo amerykańskie, zamieszkującą na stałe w USA, która wyłącznie tam będzie pracowała, to prawidłowo wskazał, że nie musi za nią odprowadzać składek społecznych od zawartej umowy o pracę. Ratio legis takiego rozwiązania należy szukać w celu, jaki mają spełnić poszczególne świadczenia zagwarantowane pracownikowi po oskładkowaniu jego umowy. Zasadniczo ubezpieczenie jest podstawą świadczeń m.in. w razie częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy albo przy rencie z tytułu wypadku przy pracy. Te przykłady pokazują, że są to świadczenia, które powinny gwarantować podstawowe potrzeby osobie, która świadczy pracę w Polsce. Amerykanin, który chociaż pracuje na rzecz polskiego pracodawcy, ale nie wykonuje swoich zadań na terytorium naszego kraju, co do zasady skorzysta z takich świadczeń w USA. Dlatego nie ma podstaw, aby taka osoba podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom w Polsce.