Jak ujmować w księgach umowę leasingu hali magazynowej i przyległego do niej placu, jeśli firma leasingowa obciąża nas jedną łączną ratą czynszu?

W przypadku umów leasingu, których przedmiotem są grunty lub budynki, a finansujący pobiera jedną opłatę leasingową, przepisy dopuszczają dwa warianty:

a) umowa leasingu może być całości klasyfikowana do umów leasingu operacyjnego, jeśli nie spełnia żadnego z warunków określonych w art. 3 ust. 4 uor.

b) umowa leasingu może być rozdzielana dla celów księgowych na leasing gruntu i leasing budynków/budowli.

Zazwyczaj leasing gruntu traktowany jest na potrzeby bilansowe jako leasing operacyjny. Wynika to najczęściej z nieokreślonego okresu użyteczności gruntów. Natomiast leasing budynków/budowli może być klasyfikowany jako leasing finansowy lub operacyjny, w zależności od postanowień umowy. Jeżeli zachodzi konieczność odrębnego księgowego ujęcia leasingu gruntu i budynków/budowli, to opłaty leasingowe rozlicza się w części dotyczącej gruntu i budynków/budowli proporcjonalnie do względnych wartości godziwych opłat za udostępnienie gruntu i budynków/budowli, jakie należałoby ponieść na moment rozpoczęcia leasingu. Jeżeli nie da się wiarygodnie przypisać opłaty leasingowej do poszczególnych składowych przedmiotu leasingu lub wartość godziwa gruntu jest nieistotna, to całą umowę traktuje się jako leasing operacyjny lub finansowy, stosownie do warunków umowy.

Czy rodzaj zawartej umowy leasingu wpływa na sposób rozliczenia wydatków ponoszonych przez korzystającego na ulepszenie leasingowanego urządzenia?

Koszty montażu i ulepszenia przedmiotu umowy leasingu finansowego zwiększają wartość przedmiotu leasingu i są wraz z nim amortyzowane na zasadach ogólnych. Jeżeli finansujący obciąża korzystającego opłatami z tytułu leasingu przed zakończeniem okresu montażu, to część odsetkowa tych płatności do dnia przyjęcia przedmiotu umowy do użytkowania zwiększa wartość początkową przedmiotu leasingu.

W przypadku umów leasingu operacyjnego nakłady na montaż i ulepszenie przedmiotu leasingu ujmuje się na dzień ich poniesienia w środkach trwałych w budowie, a następnie rozlicza się je jako ulepszenie w obcym środku trwałym i amortyzuje przez pozostały okres umowy leasingowej. Jeśli pozostały okres leasingu jest krótszy niż rok, to poniesione nakłady na ulepszenie przedmiotu leasingu rozpoznaje się w kosztach danego roku obrotowego.

Spółka zawarła umowę leasingu finansowego w walucie obcej. W jaki sposób wycenić wartość przedmiotu umowy i zobowiązania, które firma powinna ująć w księgach?

Bieżące rozrachunki wynikające z umowy leasingu operacyjnego księgowane są w przeliczeniu na złote na zasadach ogólnych (według średniego kursu NBP). Różnice kursowe powstałe w momencie płatności za faktury ujmowane są w wyniku na działalności finansowej.

Korzystający, który jest stroną umowy leasingu finansowego, wycenia składnik aktywów oraz zobowiązanie finansowe wyrażone w walucie obcej po średnim kursie ogłoszonym przez NBP dla danej waluty na dzień poprzedzający dzień, od którego przysługuje korzystającemu prawo do korzystania z przedmiotu leasingu. W praktyce jest to najczęściej protokół odbioru przedmiotu leasingu. Ustalona w ten sposób wartość początkowa przedmiotu leasingu nie ulega zmianie, mimo wahań kursów waluty. Bieżące opłaty za leasing wyceniane są na zasadach ogólnych, co powoduje powstanie różnic kursowych trojakiego rodzaju:

- Po pierwsze, mamy do czynienia z różnicami kursowymi powstającymi w momencie płatności za bieżące faktury.

- Po drugie, część kapitałowa bieżącej raty leasingowej będzie wyższa lub niższa od wartości spłaty części wartości początkowej zobowiązania finansowego wycenionego po kursie na dzień wprowadzenia leasingu do ksiąg.

- Po trzecie, powstają różnice kursowe wynikające z wyceny zobowiązania z tytułu umowy leasingu po średnim kursie NBP na dzień bilansowy. Jeśli nie zaszła konieczność wyodrębnienia wbudowanego instrumentu pochodnego, to powstałe w ten sposób różnice kursowe korygują zobowiązanie wobec finansującego w korespondencji z kontami przychodów lub kosztów finansowych.

Czy dla prawidłowego ujęcia umowy leasingu zwrotnego w księgach ważne jest, czy firma sprzedała leasingodawcy swój środek trwały z zyskiem, czy ze stratą?

Z umową leasingu zwrotnego mamy do czynienia wówczas, gdy właściciel sprzedaje posiadany składnik majątku, po czym nabywa ponownie prawo do korzystania z niego, przystępując do umowy leasingu z nabywcą. Transakcja ta ma na celu poprawę płynności finansowej i uwolnienie zamrożonych środków pieniężnych, tak, aby można je było wykorzystać na inne cele inwestycyjne, przy zachowaniu możliwości korzystania z danego składnika aktywów.

Leasing zwrotny może przyjąć formę leasingu operacyjnego (wówczas najprawdopodobniej będzie to leasing gruntów i budynków) lub leasingu finansowego (dotyczącego głównie maszyn i urządzeń technicznych).

Leasingobiorca może ponieść stratę lub zysk na sprzedaży składnika aktywów na rzecz firmy leasingowej. Poniesiona strata rekompensowana będzie w przyszłości niższymi od rynkowych ratami leasingowymi. Strata ta powinna być rozliczana w czasie przez okres leasingu proporcjonalnie do opłat leasingowych. W odwrotnej sytuacji rozpoznany na transakcji sprzedaży zysk będzie korygował w przyszłości koszty działalności równolegle do księgowanych na bieżąco opłat leasingowych.