Pracodawca nie może dopuścić do pracy podwładnego, który nie legitymuje się aktualnym orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Tak stanowi – zmieniony od 1 kwietnia br. – art. 229 § 4 kodeksu pracy. Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę na nowym formularzu >patrz wzór skierowania. Wynika to z dodanego od tej samej daty § 4a cytowanego przepisu.
To jednak nie wszystkie zmiany.
Wizyta na starcie
Wstępnym badaniom lekarskim, co do zasady, podlegają:
- osoby przyjmowane do pracy,
- pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy,
- inni etatowcy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe (art. 229 § 1 k.p.).
Jednak od 1 kwietnia br. z obowiązku przejścia badań wstępnych zwolnione są dwie grupy pracowników. Tak jak przed tą datą na wstępne badania pracodawca nie musi kierować osoby, którą przyjmuje ponownie do pracy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy. Drugi przypadek dotyczy natomiast sytuacji, gdy dochodzi do zmiany pracodawcy. Nowy pracodawca nie musi kierować kandydata na badania wstępne, jeśli łącznie wystąpią następujące przesłanki:
- przerwa między obecnym a wcześniejszym zatrudnieniem nie przekroczy 30 dni,
- warunki pracy na nowym stanowisku odpowiadają tym, które występowały na stanowisku w poprzedniej firmie, co wynika ze skierowania na badania sporządzonego przez byłego pracodawcę,
- orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na tym stanowisku jest aktualne.
Uwaga! Nie dotyczy to osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. Tacy pracownicy zawsze muszą przejść wstępne badania lekarskie.
Analogiczne reguły mają zastosowanie w przypadku przyjmowania do pracy osoby pozostającej jednocześnie w stosunku pracy z innym zatrudniającym (art. 229 § 11–2 k.p.).
Okresowo i kontrolnie
Wszyscy pracownicy podlegają okresowym badaniom lekarskim. Natomiast tych, którzy byli niezdolni do pracy z powodu choroby dłużej niż 30 dni, trzeba wysłać również na badania kontrolne, aby ustalić ich zdolność do świadczenia obowiązków służbowych na dotychczasowym stanowisku (art. 229 § 2 k.p.).
Czas i koszt
Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas nieobecności z tego powodu podwładny zachowuje prawo do wynagrodzenia. Jeśli musi pojechać na badania do innej miejscowości, przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych (art. 229 § 3 k.p.).
Wstępne i okresowe badania lekarskie przeprowadzane są na koszt zatrudniającego. Pracodawca ma obowiązek przechowywać orzeczenia wydane na podstawie tych badań (art. 229 § 6–7 k.p.).
Wzór skierowania stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Skierowanie jest wydawane w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje osoba kierowana na badania. Pracodawca nie musi przechowywać w aktach osobowych podwładnego drugiego egzemplarza tego skierowania. Co istotne, jego wzór obowiązuje wszystkich pracodawców.
—Anna Borysewicz, adwokat
podstawa prawna: art. 229 § 1–4a oraz § 6–7 kodeksu pracy – ustawa z 26 czerwca 1974 r. (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502 ze zm.)
podstawa prawna: rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (DzU z 2015 r., poz. 457)
