- Ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie z AC samochodu firmowego pomniejszone o 200 zł, twierdząc, że pomniejszenie to wynika z zastosowania franszyzy redukcyjnej. Czy takie działanie ubezpieczyciela jest zgodne z prawem? Czym właściwie jest franszyza?
Franszyza jest to forma przerzucenia na ubezpieczonego części ryzyka za zdarzenie będące podstawą do wypłaty odszkodowania (np. kolizję z udziałem samochodów służbowych, zalanie lokalu, w którym prowadzona jest działalność itp.). Jej stosowanie przez ubezpieczycieli jest nie tylko dozwolone, ale i bardzo częste, zarówno przy ubezpieczeniu AC, jak i w innych rodzajach ubezpieczeń. Informacje o tym, czy w danym ubezpieczeniu występuje franszyza, można znaleźć w tzw. ogólnych warunkach ubezpieczenia. Są one udostępniane przez ubezpieczycieli przy zawarciu umowy ubezpieczenia lub np. w internecie. Po zawarciu umowy ubezpieczenia są zapisane w polisie. Jeżeli informacji o franszyzie nie ma w ogólnych warunkach umowy, to zapisy o niej nie mogą być zawarte w umowie ubezpieczenia.
Niektórzy ubezpieczyciele posługują się franszyzą jako czynnikiem kształtującym ceny – oferują swoim klientom możliwość obniżenia kwoty składki ubezpieczeniowej w zamian za wprowadzenie franszyzy do umowy ubezpieczenia.
Istnieje wiele rodzajów franszyz, lecz osoby prowadzące działalność gospodarczą mają największe szanse spotkać się z franszyzą redukcyjną i integralną.
Franszyza redukcyjna jest tzw. udziałem własnym ubezpieczonego w poniesionej przez niego szkodzie. W praktyce jej zastosowanie sprowadza się do obniżenia kwoty należnego odszkodowania o wysokość franszyzy.
Przykład
Ubezpieczonemu przysługuje odszkodowanie w wysokości 1500 zł, franszyza redukcyjna wynosi 200 zł – zostanie mu wypłacone odszkodowanie w wysokości 1300 zł. Należy mieć na uwadze, że jeśli odszkodowanie nie będzie wyższe od kwoty franszyzy, w ogóle nie zostanie wypłacone.
Franszyza integralna natomiast ma na celu wyeliminowanie konieczności likwidacji przez ubezpieczyciela drobnych szkód. Odszkodowanie nie zostanie więc wypłacone, jeżeli nie przekroczy wysokości franszyzy integralnej. Natomiast w sytuacji, gdy odszkodowanie będzie wyższe od franszyzy integralnej, zostanie wypłacone w pełnej, przysługującej ubezpieczonemu kwocie, bez obniżania go o kwotę franszyzy.
Przykład
Franszyza wynosi 200 zł, odszkodowanie 120 zł. W takim przypadku ubezpieczyciel odmówi jego wypłaty.
Przykład
Franszyza wynosi 200 zł, a odszkodowanie 1500 zł. W tym przypadku ubezpieczony otrzyma pełne 1500 zł.
Wyjaśniając pojęcie franszyzy, warto również wspomnieć o tzw. udziale własnym. Jest to pojęcie bardzo zbliżone do franszyzy redukcyjnej. Obecnie w praktyce ubezpieczeniowej występują wręcz zamiennie jako pojęcia tożsame, a różnice uległy zatarciu. Niegdyś natomiast różnica pomiędzy nimi polegała na tym, że franszyza redukcyjna była wyrażana kwotowo, tj. określała wartość pieniężną, o którą będzie pomniejszone odszkodowanie. Natomiast udział własny wskazywał na procentowy udział osoby ubezpieczonej w szkodzie, np. 5 proc., 10 proc. sumy ubezpieczenia.
Rozważając więc zawarcie umowy ubezpieczenia, warto dla dobra swojego przedsiębiorstwa unikać umów przewidujących nadmierną liczbę lub wysokość franszyz. Ewentualnym rozwiązaniem tego problemu może być doprowadzenie do zniesienia omawianych ograniczeń poprzez zapłatę podwyższonej składki ubezpieczeniowej, oczywiście o ile ubezpieczyciel przewiduje taką możliwość.
—Małgorzata Gankowska-Banaszak, aplikant radcowski, Dittmajer i Wspólnicy
