Pracownica przerwała niedawno urlop wychowawczy udzielony jej od lutego 2013 r. na trzy lata. Wykorzystała z niego tylko dziesięć miesięcy. Teraz złożyła wniosek o kontynuację wolnego na pozostałe 26 miesięcy. Czy możemy jej go udzielić w tym wymiarze?

Nie.

Kobieta może wykorzystać maksymalnie 25 miesięcy, chyba że jest np. samotną matką.

Przerwanie wychowawczego nie pozbawia pracownicy możliwości wykorzystania w przyszłości kolejnej jego części. Określenie w art. 1863 k.p. „rezygnacja z urlopu" nie jest równoznaczne z rezygnacją definitywną z tego uprawnienia. Odnosi się jedynie do obecnie wykorzystywanego urlopu. Istotne przy tym jest natomiast, aby pracownica „zmieściła się":

- ?do ukończenia piątego roku życia dziecka, na które korzysta z tego wolnego (a gdy dziecko jest niepełnosprawne, granica wieku przesuwa się ?do osiągnięcia pełnoletności),

- ?w łącznym wymiarze urlopu (36 miesięcy) oraz

- ? w liczbie części tego urlopu – których nie może być więcej niż pięć.

Obecnie obowiązuje zasada tzw. nieprzenaszalnego miesiąca urlopu, przypisanego tylko jednemu rodzicowi. Nie może go wykorzystać drugi rodzic lub opiekun dziecka.

Gdyby pracownica korzystała z urlopu udzielonego na całe trzy lata przed 1 października 2013 r. (z tym dniem wprowadzono zasadę nieprzenoszalnego miesiąca urlopu), nie byłoby problemu. Natomiast w sytuacji, gdy zrezygnowała z wolnego i ponownie wnioskowała o jego kontynuowanie ?w nowym stanie prawnym, ten miesiąc trzeba odliczyć (jeśli nie został spełniony żaden z czterech warunków wskazanych w art. 186 § 9 i 10 k.p.).

Pracownica złożyła wniosek o przerwanie urlopu wychowawczego. Wiemy jednak, że jest niezdolna do pracy (ma złamaną nogę i ta niezdolność długo potrwa). Czy mimo że nie będzie mogła podjąć pracy, musimy się zgodzić ?na przerwanie urlopu?

Tak.

Prawo przerwania urlopu nie jest ograniczone tylko do osób, które będą mogły podjąć pracę. Wiążące dla pracodawcy pismo ?w tej sprawie może też złożyć osoba niezdolna do pracy, czyli taka, która ?w rezultacie nie wróci faktycznie do świadczenia obowiązków.

Przerwanie urlopu wychowawczego przez osobę go wykorzystującą możliwe jest:

- ?bez obowiązku zachowywania jakiegokolwiek okresu uprzedzenia (czyli ?w każdym czasie) – jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę (konieczny jest więc wniosek rodzica, na który szef się zgodzi lub odmówi),

- ?po uprzednim zawiadomieniu szefa – najpóźniej 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.

W tym drugim przypadku pracodawcy jest to niejako narzucone. Rezygnacja z urlopu nie jest uzależniona od jego zgody. Szef musi dopuścić rodzica do pracy, jeżeli zachował on minimum 30-dniowy termin uprzedzenia przed planowaną datą powrotu. Okres ten ma służyć pracodawcy do zorganizowania stanowiska pracy itp.

W art. 1863 pkt 2 k.p. jest sformułowanie „najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy". Przepis ten mówi jedynie o samym wyznaczeniu daty przerwania urlopu, bez jakiegokolwiek odnoszenia się do dnia podjęcia obowiązków. Przepisy nie zawierają też zastrzeżenia, że takie pismo trzeba uzupełnić informacją o stanie zdrowia. Nie można więc tworzyć dodatkowych ograniczeń.

Czytelnik jest związany pismem pracownicy, mimo że wskazała ona jako dzień rozpoczęcia pracy czas, kiedy nie będzie mogła jej wykonywać. W tym przypadku od dnia przerwania urlopu będą jej przysługiwały świadczenia ?z tytułu choroby. Zapewne przez pierwsze 33 dni zwolnienia będzie to wynagrodzenie chorobowe obciążające budżet pracodawcy.

Pracownica ma czteroletniego syna. Urodził się 25 lipca 2009 r. Do końca 2012 r. kobieta wykorzystała 24 miesiące urlopu wychowawczego w czterech częściach. Teraz złożyła wniosek o pozostałe 12 miesięcy urlopu. Czy powinniśmy jej odmówić?

Nie.

Pracownica może wykorzystać jeszcze jedną część wolnego, do ukończenia przez dziecko piątego roku życia, czyli do 24 lipca br.

Od 1 października 2013 r. urlop wychowawczy można wykorzystać:

- ?do piątego roku życia dziecka,

- ?w łącznym wymiarze 36 miesięcy (przy czym jeden miesiąc z tego wymiaru jest przypisany do jednego z rodziców),

- ?w pięciu częściach (bez zakreślenia minimalnych ani maksymalnych granic poszczególnych części).

Wymiar urlopu jest wyrażony w miesiącach. Można go jednak udzielać do określonej daty, niekoniecznie na okres obejmujący pełne miesiące. Ukończenie przez dziecko piątego roku życia wyznacza kres możliwości korzystania z wychowawczego. Przy czym obliczając wiek osoby fizycznej, termin upływa z początkiem ostatniego dnia (art. 112 k.c.). Oznacza to, że urlop wychowawczy przysługuje nie dłużej niż do dnia poprzedzającego piąte urodziny dziecka.

Rodzice lub opiekunowie dziecka, którzy do 1 października 2013 r. wykorzystali cztery części urlopu wychowawczego, mogą obecnie wnioskować o kolejną, piątą transzę – pod warunkiem że nie wyczerpali wymiaru tego wolnego.