Świąteczna majówka nie zapewni dłuższego odpoczynku

Od 8 października 2012 r. zmienił się sposób liczenia wymiaru czasu pracy w poszczególnych miesiącach. Do tego czasu, jeżeli zgodnie ?z przyjętym rozkładem święto wypadało w dniu wolnym od zadań, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu, nie obniżało wymiaru czasu pracy etatowca. Taki sposób obliczania mógł jednak powodować ustalenie różnych wymiarów dla pracowników, w zależności od tego, jaki u pracodawcy dzień ustalono jako wolny ?z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia zadań. W związku z tym w wyroku z 2 października 2012 r. (K 27/11, DzU z 2012 r., poz. 1110) Trybunał Konstytucyjny uznał art. 130 § 21 k.p. (ustalający, że święto, które przypada w dniu wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, nie obniża wymiaru czasu pracy) za niezgodny z konstytucją. Obecnie, gdy święto pokrywa się ?z dniem wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, obniża wymiar czasu pracy etatowca o 8 godzin.

Niebawem ?po nowemu

Z tych zmienionych zasad obliczania dla etatowca wymiaru czasu pracy po raz pierwszy trzeba skorzystać ?w 2014 r. w maju. W 2013 r. bowiem żadne święto nie wypadało w sobotę. Tegoroczna uroczystość Konstytucji 3 maja przypada w sobotę, która ?w większości firm jest dniem wolnym wynikającym z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. W takim wypadku wymiar miesięcznej aktywności pracownika należy obliczyć tak jak w ramce.

W maju 2014 r. wymiar czasu pracy załogi wyniesie 160 godzin. Jeżeli zatem zatrudnieni pracują w podstawowym systemie po 8 godzin na dobę, w miesięcznym okresie rozliczeniowym należy im udzielić dodatkowego dnia wolnego.

Przykład

Pan Marian zatrudniony ?w zakładzie produkcji mebli jako tapicer pracuje od poniedziałku do piątku na pierwszej zmianie od 7 do 15. W związku ze świętem 3 Maja przypadającym ?w sobotę, która jest w firmie dniem bez zadań z racji przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, szef wyznaczył wolne na 16 maja >patrz tabela 1. Takie rozplanowanie godzin pracy podwładnego w podstawowym systemie jest prawidłowe. Szef ?nie musi planować załodze tzw. długich weekendów, dlatego ?nie ma konieczności wyznaczenia tego dnia wolnego na 2 maja. Gdyby nie ustalił innego dnia bez zadań, spowodowałoby to przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy ?o osiem godzin, za co pracownikowi należy się wynagrodzenie ?ze 100-proc. dodatkiem.

Więcej niż miesiąc

Jeżeli w zakładzie obowiązuje dłuższy niż miesięczny okres rozliczeniowy, nie ma przeszkód prawnych, aby dzień wolny za święto 3 maja wyznaczyć w innym miesiącu.

Przykład

W zakładzie produkcji metalowej obowiązuje 2-miesięczny okres rozliczeniowy, liczony od stycznia każdego roku kalendarzowego. Pani Mariola zatrudniona ?jako pakowaczka pracuje ?w podstawowym systemie ?na dwie zmiany. W związku ?z wymiarem czasu pracy ?(160 godzin) przypadającym

do przepracowania w maju br. pracodawca zaplanował załodze (w tym pani Marioli) wolne na ?20 czerwca 2014 r. >patrz tabela 2.Takie rozplanowanie czasu pracy w podstawowym systemie czasu pracy w dwumiesięcznym okresie rozliczeniowym jest prawidłowe i nie narusza przepisów. Łącznie w tym okresie podwładny przepracuje ?320 godzin i nie dojdzie do przekroczenia dopuszczalnych norm czasu aktywności.

Czasami bez wolnego

Konieczność obniżenia wymiaru czasu pracy o 8 godzin ?w związku ze świętem 3 maja przypadającym w dniu wolnym (sobota), nie oznacza każdorazowo konieczności udzielenia innego dnia bez zadań. Nie ma bowiem przeszkód, aby szef rozplanował tak czas pracy podwładnego, że będzie on pracował we wszystkie dni robocze okresu rozliczeniowego, jeżeli tylko nie przekroczy swojego wymiaru czasu pracy.

Przykład

Pan Wojciech pracuje ?w równoważnym systemie ?z możliwością przedłużenia dobowego wymiaru do ?12 godzin. Dla tego systemu firma wprowadziła jednomiesięczny okres rozliczeniowy. Planując grafik na maj 2014 r., szef rozłożył czas pracy pana Wojciecha w tym miesiącu w taki sposób jak ?w tabeli 3.

Tak zaplanowany rozkład aktywności zawodowej pana Wojciecha w maju 2014 r. jest prawidłowy. Nie powoduje wykonywania zadań w godzinach nadliczbowych i nie narusza przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Choć pracodawca nie zaplanował innego dnia wolnego od zajęć z racji święta przypadającego w sobotę, nie złamał żadnego przepisu.

Nie chodzi tu bowiem o oddanie pracownikowi dnia wolnego, ale zaplanowanie mniejszej liczby godzin pracy. Można je bowiem rozłożyć na wszystkie dni robocze w okresie rozliczeniowym. Taka sama zasada dotyczy pracujących ?w systemach skróconego tygodnia pracy oraz równoważnym, w którym podwładnemu planuje się pracę tylko na wybrane dni tygodnia.

Przykład:

Pani Marzena jest zatrudniona ?w równoważnym systemie czasu pracy w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym. Pracuje od poniedziałku do czwartku ?po dziesięć godzin na dobę. ?W związku z wymiarem czasu pracy wymaganym do przepracowania w maju 2014 r. szef zaplanował jej aktywność tak jak w tabeli 4.

Pracodawca nie oddał pani Marzenie innego dnia wolnego ?od pracy za święto wypadające ?w sobotę. Uznał, że taki dzień ma ona w każdym tygodniu w piątek, kiedy nie pracuje. Stanowisko pracodawcy jest nieprawidłowe, gdyż w tym wypadku nie chodzi ?o udzielenie dnia wolnego, ale ?o określenie mniejszej liczby godzin pracy w związku ?z majowym wymiarem, wynoszącym 160 godzin. Szef zaplanował zatem pani Marzenie pracę w nadgodzinach, co jest niedopuszczalne na etapie tworzenia grafiku. Planując czas pracy w maju, powinien określić wyłącznie 16 dni po 10 godzin. Pracownica ma dostać wolne ?w jednym z dni między poniedziałkiem a czwartkiem, ?w których normalnie pracuje, aby nie przekroczyć obowiązującego ją wymiaru czasu pracy w tym miesiącu. Planowanie pracy ?w nadgodzinach stanowi natomiast wykroczenie przeciwko prawom pracowniczym.

Obliczamy miesięczny wymiar pracownika w maju

Krok 1.

Mnożymy 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w tym okresie rozliczeniowym, pamiętając o definicji tygodnia zawartej w art. 128 § 3 pkt 2 k.p.

40 godzin x 4 tygodnie = 160 godzin.

Krok 2.

Do otrzymanej liczby godzin dodajemy iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.

W tym wypadku dodamy 2 × 8 godzin (za 29 i 30 maja 2014 r.).

Łącznie 160 godzin + 16 godziny = 176 godzin.

Krok 3.

Od otrzymanej liczby godzin odejmujemy 8 godzin za każde święto, które przypada w okresie rozliczeniowym w innym dniu niż niedziela. W tym wypadku będzie to 16 godzin za 2 święta:

- 1 maja (święto państwowe) i

- 3 maja (Święto Narodowe 3 Maja).

176 godzin – 16 godzin = 160 godzin.