Obszerny dokument „Restrukturyzacja działalności pomiędzy podmiotami powiązanymi" ukazał się na stronie internetowej resortu finansów. Nie jest on żadnym aktem prawnym ani interpretacją prawa podatkowego, w wielu miejscach odwołuje się jednak do powszechnie stosowanych wytycznych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w sprawie cen transferowych.
Dokument wymienia przykładowe sytuacje przeniesienia aktywów, funkcji lub ryzyk w ramach danej grupy kapitałowej. Wskazuje, że takie operacje mogą mieć cel nie tylko czysto biznesowy, ale też podatkowy i służyć do przerzucania dochodu tam, gdzie będzie korzystniej opodatkowany lub nieopodatkowany w ogóle.
W instrukcji bardzo szczegółowo przeanalizowano przypadki przenoszenia pomiędzy sobą przez podmioty powiązane różnych rodzajów ryzyka w działalności gospodarczej. „Przyjmuje się, że ryzyko powinno, co do zasady, zostać przypisane temu podmiotowi, który posiada zdolność finansową do poniesienia obciążeń w przypadku materializacji tego ryzyka" – czytamy w instrukcji. Oznacza to, że kontrolerzy będą zwracali uwagę, kiedy przesunięciu ryzyka nie towarzyszy odpowiednie wynagrodzenie. Może to być sytuacja np. lokowania w kraju o niskich podatkach spółki teoretycznie zarządzającej grupą i pobierającej za to wysokie wynagrodzenie, ale de facto niemającej wpływu na grupę.
Ministerstwo wśród zdarzeń, na które powinni zwracać uwagę kontrolerzy, wymienia także przeniesienie aktywów posiadających istotną wartość ( np. niematerialnych), a także rozwiązanie lub istotną renegocjację istniejących umów. W instrukcji wprost stwierdzono, że ową istotną wartość ma m.in. przeniesienie przedsiębiorstwa przynoszącego straty. Zalecono zwrócenie uwagi na sytuacje, w których działalność ta może być utrzymywana, bo „przynosi korzyści całości grupy przedsiębiorstw międzynarodowych".
Zdaniem Michała Szweda, menedżera w kancelarii doradztwa podatkowego Accreo, opublikowanie tak szczegółowych wytycznych może być zapowiedzią wzmożonych kontroli podatkowych wśród podmiotów powiązanych. Zwraca on uwagę, że różne formy restrukturyzacji przedsiębiorstw to powszechna praktyka, ale dotychczas wielu przedsiębiorców nie zdawało sobie sprawy z konieczności zachowania warunków rynkowych w takich zmianach.
– Co ważne, organy podatkowe będą kontrolować także restrukturyzacje, które już się odbyły w poprzednich latach podatkowych, co może postawić niektórych podatników w jeszcze trudniejszej sytuacji – ostrzega Michał Szwed.
Nowe wytyczne ministerstwa to kolejny krok na drodze do zaostrzenia kontroli cen transferowych. Od lipca 2013 r. obowiązują dwa rozporządzenia wykonawcze do ustaw o PIT i CIT (DzU z 2013 r., poz. 767 i 768), które określają, na jakie działania biznesowe przedsiębiorców szczególnie powinni zwracać uwagę kontrolerzy podatkowi. Mówi o restrukturyzacjach przedsiębiorstw, aczkolwiek mniej szczegółowo niż w opublikowanej właśnie instrukcji.
Jeżeli organ skarbowy stwierdzi, że w relacjach pomiędzy podmiotami powiązanymi są stosowane ceny odbiegające od normalnych praktyk rynkowych i że miało to wpływ na dochód danej firmy, może sam oszacować jego wysokość. Taki dochód podlega specjalnej, 50-procentowej, stawce podatku dochodowego.
