Publiczne kontrakty to jedno z najważniejszych źródeł zleceń, a tym samym dochodów firm. Jak wynika z badań, przeszło dziewięć na dziesięć firm budowlanych walczy ?o publiczne kontrakty. Co trzecia jest skłonna zaakceptować kontrakt z zerową lub ujemną marżą. Wszystko po to, by utrzymać działalność na dotychczasowym poziomie i w ten sposób uniknąć np. zwolnień. Podobnie jest w innych branżach niż budowlana.
Jednak nie każdy przedsiębiorca ma szansę na zarobienie pieniędzy przy wykonywaniu publicznego kontraktu. Niekiedy zamawiający może wykluczyć firmę z postępowania przetargowego. Wypadki, kiedy to może nastąpić, określa art. 24 prawa zamówień publicznych.
Zgodnie z nim z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawców, którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, lub zostali zobowiązani do zapłaty kary umownej. Szkoda ta lub obowiązek zapłaty kary musi wynosić nie mniej niż 5 proc. wartości realizowanego zamówienia. Okoliczności te muszą być stwierdzone orzeczeniem sądu, które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania przetargowego.
Na wygranie przetargu nie będzie miała szans firma, ?z którą zamawiający rozwiązał umowę w sprawie zamówienia publicznego z powodu okoliczności, za które winę ona ponosi. Także i taka sytuacja musi mieć miejsce w okresie ?3 lat przed wszczęciem postępowania, a wartość niezrealizowanego zamówienia sięgać musi co najmniej 5 proc. wartości umowy. Na zarobienie pieniędzy z publicznego kontraktu nie będą miały szans również wykonawcy, którzy są w trudnej sytuacji finansowej, nie płacą podatków lub których przedstawiciele i członkowie władz byli karani.
W celu uniknięcia zarzutu o niezachowaniu bezstronności i złamaniu zasady równego traktowania wszystkich wykonawców z postępowania zostanie również wykluczony wykonawca, który wykonywał czynności związane z przygotowaniem przetargu. Nieuczciwe firmy, które złożyły nieprawdziwe informacje mające wpływ na wynik postępowania, a także firmy, które nie wniosły wadium, także nie zarobią pieniędzy z publicznego kontraktu.
W każdej z opisanych sytuacji zamawiający musi zawiadomić wykonawców, którzy zostali wykluczeni z postępowania. W zawiadomieniu musi podać uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji. Obowiązkiem zamawiającego jest udowodnienie, że zaistniały okoliczności uzasadniające wykluczenie z przetargu. Ten obowiązek zamawiającego określiła Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 19 czerwca ?2013 r. (KIO 1334/13). Wskazała, że udowodnienie istnienia przyczyn wykluczenia z postępowania spoczywa na tym, kto ze swojego twierdzenia wywodzi skutek prawny. Zatem to zamawiający powinien udowodnić w sposób nie budzący wątpliwości, że w sprawie wystąpiły przesłanki określone w art. 24 p.z.p. W przeciwnym razie wynikające z art. 7 ust. 1 p.z.p. zasady równego traktowania wykonawców oraz uczciwej konkurencji nie zostaną zachowane. Zdaniem KIO przedsiębiorca nie może się domyślać, na czym miały polegać nieprawidłowości, które spowodowały konieczność wyeliminowania go z przetargu, zwłaszcza że mógłby on nietrafnie odczytać intencje zamawiającego i przedstawić w odwołaniu nie takie zarzuty, jak powinien. Jak wskazała Izba, tylko podmiot, który ma informacje o przyczynach decyzji zamawiającego, w tym wykluczającej go z postępowania, jest w stanie się do nich odnieść, decydując o ewentualnym wniesieniu odwołania.
podstawa prawna: ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 907 ze zm.)
