Firmy, które współpracują zdalnie z zagranicznymi kontrahentami, od 4 marca będą mogły wypełnić grafiki na niedziele i święta. Pracę w dni wolne mogą jednak przewidzieć również inne przedsiębiorstwa:
- ?układając grafik w zakresie wybranego systemu czasu pracy w oparciu o przepisy umożliwiające pracę w niedzielę albo
- ?zatrudniając część osób tradycyjnie od poniedziałku do piątku, a część w weekendowym systemie czasu pracy (ale na pisemny wniosek pracownika).
Wariant 1. ?W podstawowym i równoważnym
Zapewnienie obsady w sobotę w systemie podstawowym i równoważnym oznacza jedynie, że dzień wolny od pracy, wynikający z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, wyznaczono na inny dzień niż sobota.
Pracodawca powinien przy tym pamiętać, że jeżeli – mimo udzielenia dnia wolnego – wezwie w taki dzień podwładnego do pracy, to w grę nie wchodzi tu możliwość rekompensaty pieniężnej za nadgodziny. Zasada ta dotyczy tak samo dnia wolnego przypadającego w sobotę, jak i w inny dzień roboczy. Jeśli więc pracownik musi stawić się w tym dniu w pracy, w zamian ma prawo do innego dnia wolnego udzielonego do końca okresu rozliczeniowego w uzgodnionym terminie (art. 1513 k.p.).
Więcej obostrzeń dotyczy pracy w niedzielę. Po pierwsze jest ona dozwolona w branżach wymienionych w art. 15110 k.p., uzupełnionych od 4 marca 2014 r. o kolejną grupę przedsiębiorców. Po drugie w zamian za pracę w niedzielę przysługuje dzień wolny udzielony na zasadach wskazanych w art. 15111 § 1 i 2 k.p. W razie nieudzielenia dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego pracownik ma zawsze prawo do dodatku 100 proc. Po trzecie pracownik pracujący w niedzielę powinien mieć ją wolną przynajmniej raz na 4 tygodnie (art. 15112 k.p.).
Wariant 2. ?System pracy weekendowej
W tym systemie zatrudniony świadczy pracę wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta (art. 144 k.p.). Jednak zatrudnieni w placówkach handlowych w święta mają wolne. W k.p. nie wprowadzono bowiem dla tego rozwiązania wyjątku od zakazu pracy w święta w handlu przewidzianego w art. 1519 k.p.
Pracownik zatrudniony w systemie weekendowym ?nie ma prawa do:
- ?rekompensaty za pracę w niedzielę i święto w postaci dnia wolnego albo dodatku do wynagrodzenia ?(art. 15111 § 1 k.p.) ani
- ?niedzieli wolnej od pracy raz na 4 tygodnie (art. 15112 zd. drugie k.p.).
Z przepisu nie wynika obowiązek świadczenia pracy zawsze w piątki, soboty oraz niedziele. Zadania mogą wypadać np. tylko w soboty i niedziele.
Omawiany system można zastosować w pracy zmianowej. Nie można go łączyć (u jednego pracodawcy) z systemem przerywanego czasu pracy (art. 139 § 2 k.p.) czy skróconego tygodnia pracy (art. 143 k.p.). System ten wprowadza się w umowie o pracę (art. 150 § 6 k.p.) na pisemny wniosek pracownika (art. 144 k.p.).
Pracodawca może przedłużyć dobowy wymiar czasu pracy maksymalnie do 12 godzin. Nie ma takiego prawa w odniesieniu do tych kategorii pracowników, dla których ogólne zasady przewidują dniówkę nie dłuższą niż 8 godzin. Okres rozliczeniowy nie może tu przekraczać jednego miesiąca, ale nie musi się on pokrywać z miesiącem kalendarzowym. Żadna sytuacja nie uprawnia ?do wydłużenia okresu rozliczeniowego.
W praktyce firmy łączą stosowanie obu systemów. Oczywiście nie jest to możliwe wobec tych samych pracowników.
Wady rozkładu w zakresie systemu
- ?dodatkowe koszty pracy w niedzielę
- ?trudności przy tworzeniu harmonogramów czasu pracy
- ?problemy przy udzielaniu dni wolnych; ich brak powoduje u pracodawcy wysokie koszty, niekiedy naraża na grzywnę za wykroczenie przeciwko prawom pracownika, a u pracownika – obniżenie motywacji do pracy
Zalety rozkładu w zakresie systemu
- kontynuacja pracy przez tych samych pracowników
- ?mniejsza liczba pracowników, niższe koszty obsługi administracyjnej
Wady systemu weekendowego
- ?konieczność zatrudnienia i przeszkolenia nowych pracowników
- ?brak możliwości łączenia systemów czasu pracy ?w sytuacji czynności wymagających kontynuacji przez ?tę samą osobę (np. projekt, proces, usługa musi być rozpoczęta i zakończona przez tą samą osobę)
Zalety systemu weekendowego
- ?prostsze rozkłady czasu pracy, a nawet ich brak w razie pracy po 8 godzin od poniedziałku do piątku zgodnie ?z regulaminem pracy czy obwieszczeniem
- ?nie stosuje się przepisów ochronnych dotyczących pracy w niedzielę
- ?w weekendy pracują osoby z własnego wyboru, ?np. studenci studiów dziennych; ich motywacja ?jest wyższa niż osoby, która musi się pogodzić ?z nałożeniem na nią obowiązku pracy w te dni