Rz: Czy pracodawcy terminowo płacą wynagrodzenia?

Sobiesław Jaroszek:

Niestety, w 2013 r. odnotowaliśmy więcej nieprawidłowości.

Już ponad 40 proc. skarg napływających do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Warszawie dotyczy nieterminowego regulowania wynagrodzeń. Inspektorzy muszą więc coraz częściej kierować nakazy  płatnicze do takich pracodawców. Z naszych kontroli wynika, że przyczyną niewypłacania najczęściej jest brak środków finansowych, zdarza  się jednak również, że w tym samym czasie przedsiębiorcy inwestują w rozwój firmy, np.  w  nowe maszyny i budynki. W tych sytuacjach, nie płacąc pensji w terminie, po prostu kredytują swoją działalność kosztem pracowników.

Co grozi przedsiębiorcy, który spóźnia się z wypłatą pensji?

Każdy stwierdzony przypadek niewypłacenia wynagrodzenia lub   wypłacenia nieterminowego skutkuje wszczęciem postępowania wykroczeniowego. ?W szczególności nakładane są na takich pracodawców mandaty  bądź kierujemy wnioski o ukaranie do sądu, ?a w szczególnie poważnych przypadkach kierowane są zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.

A jak wyglądały kontrole zatrudniania pracowników ?na umowach cywilnoprawnych?

Podejmujemy coraz bardziej intensywne działania w tym zakresie. Inspektorzy pracy z okręgu mazowieckiego złożyli w zeszłym roku  35 powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy  na rzecz osób, które  wykonywały obowiązki na podstawie umowy  cywilnoprawnej. To znacznie więcej niż w poprzednich latach. Najczęściej sądy pracy ustalają istnienie stosunku pracy, a tym samym wygrywamy w takich procesach. Bywa, że wystarczy skierowanie przez inspektora wystąpienia pokontrolnego do pracodawcy, aby osiągnąć zamierzony skutek. W ten sposób udało się nam zapewnić w ubiegłym roku etaty ok. dwustu osobom  zatrudnionym w czasie kontroli na umowach cywilnoprawnych. Nie bez znaczenia są również działania prewencyjne uświadamiające podmiotom zatrudniającym negatywne konsekwencje zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi.

W razie bezprawnego zastępowania umowy o pracę umową-zleceniem czy o dzieło  inspektor może wystąpić do sądu z wnioskiem o ukaranie grzywną na podstawie art. 281 pkt 1 kodeksu pracy. Zdarza się, że inspektor pracy interweniuje w sprawie osoby, która wykonując swoje obowiązki na podstawie umowy cywilnoprawnej, uległa wypadkowi przy pracy.

Niepokojące jest to, że dość dużo skarg napływających do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Warszawie dotyczyło braku potwierdzenia umowy o pracę na piśmie. Przepisy prawa pracy (art. 29 § 2 kodeksu pracy) zobowiązują pracodawcę do zawarcia umowy o pracę w formie pisemnej, jednakże dopuszczają możliwość zawarcia jej w dniu rozpoczęcia pracy. Taka konstrukcja umożliwia pracodawcom nadużywanie prawa. W świetle powyższego racjonalne wydaje się wprowadzenie ustawowego obowiązku potwierdzania pracownikowi na piśmie warunków umowy o pracę przed dniem  jej rozpoczęcia.