Rz: Czy pracodawcy terminowo płacą wynagrodzenia?
Sobiesław Jaroszek:
Niestety, w 2013 r. odnotowaliśmy więcej nieprawidłowości.
Już ponad 40 proc. skarg napływających do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Warszawie dotyczy nieterminowego regulowania wynagrodzeń. Inspektorzy muszą więc coraz częściej kierować nakazy płatnicze do takich pracodawców. Z naszych kontroli wynika, że przyczyną niewypłacania najczęściej jest brak środków finansowych, zdarza się jednak również, że w tym samym czasie przedsiębiorcy inwestują w rozwój firmy, np. w nowe maszyny i budynki. W tych sytuacjach, nie płacąc pensji w terminie, po prostu kredytują swoją działalność kosztem pracowników.
Co grozi przedsiębiorcy, który spóźnia się z wypłatą pensji?
Każdy stwierdzony przypadek niewypłacenia wynagrodzenia lub wypłacenia nieterminowego skutkuje wszczęciem postępowania wykroczeniowego. ?W szczególności nakładane są na takich pracodawców mandaty bądź kierujemy wnioski o ukaranie do sądu, ?a w szczególnie poważnych przypadkach kierowane są zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.
A jak wyglądały kontrole zatrudniania pracowników ?na umowach cywilnoprawnych?
Podejmujemy coraz bardziej intensywne działania w tym zakresie. Inspektorzy pracy z okręgu mazowieckiego złożyli w zeszłym roku 35 powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy na rzecz osób, które wykonywały obowiązki na podstawie umowy cywilnoprawnej. To znacznie więcej niż w poprzednich latach. Najczęściej sądy pracy ustalają istnienie stosunku pracy, a tym samym wygrywamy w takich procesach. Bywa, że wystarczy skierowanie przez inspektora wystąpienia pokontrolnego do pracodawcy, aby osiągnąć zamierzony skutek. W ten sposób udało się nam zapewnić w ubiegłym roku etaty ok. dwustu osobom zatrudnionym w czasie kontroli na umowach cywilnoprawnych. Nie bez znaczenia są również działania prewencyjne uświadamiające podmiotom zatrudniającym negatywne konsekwencje zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi.
W razie bezprawnego zastępowania umowy o pracę umową-zleceniem czy o dzieło inspektor może wystąpić do sądu z wnioskiem o ukaranie grzywną na podstawie art. 281 pkt 1 kodeksu pracy. Zdarza się, że inspektor pracy interweniuje w sprawie osoby, która wykonując swoje obowiązki na podstawie umowy cywilnoprawnej, uległa wypadkowi przy pracy.
Niepokojące jest to, że dość dużo skarg napływających do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Warszawie dotyczyło braku potwierdzenia umowy o pracę na piśmie. Przepisy prawa pracy (art. 29 § 2 kodeksu pracy) zobowiązują pracodawcę do zawarcia umowy o pracę w formie pisemnej, jednakże dopuszczają możliwość zawarcia jej w dniu rozpoczęcia pracy. Taka konstrukcja umożliwia pracodawcom nadużywanie prawa. W świetle powyższego racjonalne wydaje się wprowadzenie ustawowego obowiązku potwierdzania pracownikowi na piśmie warunków umowy o pracę przed dniem jej rozpoczęcia.
