Najpierw ugoda, potem przymuszenie do wypłaty zaległych wypłat

Stan faktyczny

Inspektor pracy zobowiązał spółkę w upadłości układowej do zapłacenia 70 pracownikom zaległego wynagrodzenia i wyznaczył grzywnę w celu przymuszenia w kwocie 50 tys. zł. Grzywna stanowi w sumie jedną trzecią zobowiązania firmy wobec byłych pracowników.

Spółka zaprotestowała przeciwko zastosowaniu zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego. Jednak inspektor stwierdził, że w tym przypadku mógł zastosować tylko grzywnę, a jej wysokość uzależniona jest od uznania administracyjnego organu. Wskazał, że grzywna może zostać umorzona lub zwrócona w razie zrealizowania obowiązku przez firmę, czyli wypłacenia zaległych wynagrodzeń.

Spółka złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu.

W uzasadnieniu skargi wskazała, że przy wymierzeniu grzywny urząd nie wziął pod uwagę trudnej sytuacji ekonomicznej firmy. Jest to – zdaniem spółki – niezgodne z zasadą racjonalnego działania i zasadą niezbędności, gdyż powoduje pogłębienie złej sytuacji ekonomicznej firmy. W sytuacji gdy spółka stara się wykonać ciążące na niej obowiązki, zapłata grzywny wynoszącej ok. 1/3 całego zobowiązania prowadziłaby do definitywnego zakończenia działalności gospodarczej przez firmę i zwolnienia zatrudnionych pracowników.

Orzeczenie

Sąd nie podzielił zarzutów skargi (sygnatura akt: IV SA/Po 772/13). Stwierdził jednak, że w tym konkretnym postępowaniu egzekucyjnym inspektor pracy nie uwzględnił przepisów proceduralnych, które mogą mieć znaczący wpływ na wynik sprawy.

Otóż, właściwy sąd rejonowy, wydział gospodarczy do spraw upadłościowych i naprawczych ogłosił upadłość spółki z możliwością zawarcia układu. Ta okoliczność może mieć podstawowe znaczenie dla prowadzonego postępowania egzekucyjnego w administracji – zauważył sąd. Prawo upadłościowe i naprawcze nakazuje bowiem – o ile to możliwe – zaspokoić wierzycieli, przy rozważeniu zachowania przedsiębiorstwa w całości.

Zgodnie z art. 140 ust.1 prawa upadłościowego i naprawczego z 28 lutego 2003 r. (PUN) postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej układem, wszczęte przed ogłoszeniem upadłości, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości. W myśl ust. 2 tego przepisu – po ogłoszeniu upadłości jest niedopuszczalne wykonanie  wydanego przed ogłoszeniem upadłości dłużnika – postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia wynikającego z wierzytelności objętej z mocy prawa układem. Natomiast według ust. 3 PUN sędzia komisarz na wniosek upadłego albo zarządcy może uchylić zajęcia dokonane przed ogłoszeniem upadłości w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym wierzytelności objętej układem, jeżeli jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa.

Należności ze stosunku pracy mogą być objęte układem, jeżeli pracownicy wyrazili na to zgodę (art. 273 ust. 2 PUN). W tym konkretnym przypadku organy administracji nie poczyniły wyjaśnień, czy zgoda dotycząca należności pracowniczych została złożona.

Jeżeli wierzytelności pracownicze zostałyby objęte układem, to w ogóle niedopuszczalne byłoby wszczynanie postępowania egzekucyjnego, a co dopiero jego dalsze prowadzenie. Tak więc przed wydaniem postanowienia dotyczącego nałożenia grzywny w celu przymuszenia w tym konkretnym przypadku inspektor powinien wyjaśnić, czy pracownicy spółki wyrazili zgodę na objęcie przysługujących im należności układem, czy też zgody takiej nie wyrazili.

Sąd uchylił postanowienie inspektora pracy i orzekł, że nie może być ono wykonane. Rozpoznając ponownie sprawę, powinien on uwzględnić wykładnię przepisów prawa przedstawioną przez sąd w uzasadnieniu.