Jednym z najpoważniejszych problemów firm z branży budowlanej jest terminowe uzyskiwanie należności za wykonane prace. Często jest to jednak skutek podpisania przez firmę niekorzystnej dla niej umowy, która nie chroni w należyty sposób jej interesów. Dlatego, podpisując umowę, firma powinna zwrócić szczególną uwagę na rodzaj wynagrodzenia, na jaki się zgadza.
W umowach o roboty budowlane stosuje się najczęściej dwa rodzaje wynagrodzeń: kosztorysowe albo ryczałtowe.
Wynagrodzenie kosztorysowe opiera się na kosztorysie, czyli zestawieniu potrzebnych do wykonania robót materiałów i nakładów pracy ze wskazaniem ich cen jednostkowych. Kosztorys opracowywany jest zwykle przed zawarciem umowy przez wykonawcę robót budowlanych jako zasadnicza część jego ofert, po czym staje się częścią tej umowy. Podstawę do sporządzania kosztorysu powinny stanowić: dokumentacja projektowa, specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych, założenia wyjściowe do kosztorysowania, a także ceny jednostkowe robót podstawowych.
Co ważne przy wynagrodzeniu kosztorysowym wykonawca prac może żądać podwyższenia umówionego wynagrodzenia, jeżeli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych, a zestawienie sporządził zamawiający (firma inwestująca).
Natomiast wynagrodzenie ryczałtowe określane jest z góry. Przy tym rodzaju wynagrodzenia firmy budowlane powinny pamiętać o tym, że wykonawca pozbawiony zostaje możliwości żądania podwyższenia wynagrodzenia. Nawet, jeżeli w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. Ograniczenie dotyczące zmiany umówionego wynagrodzenia dotyczy również zamawiającego. Także on nie może żądać jego obniżenia, nawet jeśli okaże się, że rozmiar oraz koszty prac są mniejsze od przewidywanych. Ryczałt może zostać zmieniony jedynie wówczas, gdy zgodzą się na to wszystkie strony umowy, a więc zamawiający i wykonawca robót budowlanych. Właśnie biorąc pod uwagę zasadę niezmienności wynagrodzenia ryczałtowego, firmy budowlane powinny szczególnie uważać przy wyborze takiego sposobu regulowania należności. Szczególnie ryzykowne jest składanie oferty zawierającej wynagrodzenie ryczałtowe w przypadku, gdy wykonawca nie wie dokładnie, na jakie przeszkody może natrafić przy wykonywaniu remontu, a więc nie wie dokładnie, z jakich materiałów został wzniesiony obiekt, w którym ma zostać przeprowadzony remont.
—a.j.
Jaki rodzaj umowy
Przepisy nie precyzują, jaką umowę strony powinny zawrzeć w przypadku realizacji określonego rodzaju inwestycji. W praktyce najczęściej umowa o roboty budowlane zawierana jest przy realizacji przedsięwzięć o większych rozmiarach oraz zindywidualizowanych właściwościach zarówno fizycznych, jak i użytkowych, a także do prac remontowych, które można zakwalifikować jako roboty budowlane. Umowa o dzieło w zakresie prac budowlanych służy natomiast realizacji prac o charakterze wyposażeniowym, uzdatniającym i konserwacyjnym, które takiego przymiotu nie posiadają.
