Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Gdy jest to jedno dziecko, okres wolnego to maksymalnie 6 tygodni, a w razie urodzenia się dwójki lub większej liczby dzieci przy jednym porodzie wymiar urlopu to nie więcej niż 8 tygodni. Stanowi o tym art. 1821 § 1 kodeksu pracy. Podstawą udzielenia dodatkowego urlopu jest pisemny wniosek zainteresowanego – tj. matki lub ojca dziecka. Można go złożyć w dwóch terminach.
Pierwszy dotyczy pracownicy – matki, która zgodnie z art. 1791 k.p. może nie później niż 14 dni po porodzie złożyć podanie o udzielenie jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego bezpośrednio po podstawowym macierzyńskim, a potem jeszcze o urlop rodzicielski – obydwa w pełnym wymiarze. Natomiast drugi termin dotyczy obojga rodziców. Mogą oni złożyć wniosek w sprawie tego urlopu nie później niż na 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego wolnego (art. 1821 § 3 k.p.). Pracodawca jest związany takim podaniem. Urlopu tego udziela się jednorazowo albo w dwóch częściach przypadających bezpośrednio jedna po drugiej – w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności (art. 1821 § 2 k.p.).
We wniosku o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego rodzic określa termin zakończenia podstawowego urlopu macierzyńskiego. Jeśli zaś podanie dotyczy drugiej części dodatkowego urlopu macierzyńskiego – trzeba wskazać termin zakończenia pierwszej części tego wolnego oraz okres dotychczas wykorzystanego urlopu.
Jeśli pracownica złożyła wniosek o dodatkowy urlop macierzyński na podstawie art. 1791 k.p. (tj. nie później niż 14 dni po porodzie, łącznie z rodzicielskim), może z niego zrezygnować w całości lub w części i wrócić do pracy. Składa wówczas pracodawcy pisemny wniosek w tej sprawie, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed przystąpieniem do pracy. Szef musi uwzględnić jej podanie.
Rezygnacja z urlopu przez pracownicę – matkę daje możliwość pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko do złożenia pisemnego wniosku o udzielenie jemu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części. Musi on jednak złożyć wniosek w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu (art. 1792 § 3 k.p.).
Przepisy k.p. nie przewidują możliwości rezygnacji z dodatkowego urlopu macierzyńskiego przez rodziców dziecka, którzy złożyli wniosek o udzielenie im tego wolnego na podstawie art. 1821 § 3 k.p., tj. w terminie nie krótszym niż 14 dni przed jego startem.
Pracownik może łączyć korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego to wolne, jednak w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego etatu. Wówczas dodatkowego urlopu macierzyńskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy, o czym stanowi art. 1821 § 5 k.p.
Podjęcie pracy następuje na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. W tym podaniu podwładny wskazuje wymiar czasu pracy oraz okres, przez który zamierza łączyć korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy. Szef uwzględnia ten wniosek, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj obowiązków wykonywanych przez zatrudnionego. O przyczynie odmowy musi niezwłocznie poinformować zainteresowanego na piśmie.
