- Czy o urlop wychowawczy może wnioskować pracownica, która ma dziecko w wieku 4 i pół roku?
Tak,
pod warunkiem, że nie wykorzystała całej 3-letniej puli urlopowej na to dziecko. Ważne jest także, aby dotychczasowy wybrany wychowawczy nie był wybierany czterokrotnie – czyli na podstawie 4 wniosków składanych na tego samego malucha. Jeśli tak by się stało, to dłuższe rozłożenie w czasie wybrania wychowawczego nie będzie możliwe. Zasada jest prosta – jeśli rodzice nie wybrali jeszcze całego wymiaru urlopowego, a z wcześniejszych części korzystali co najwyżej trzykrotnie, to jedno z nich będzie mogło pójść na wychowawczy do czasu ukończenia przez dziecko 5. roku życia.
- Pracownica korzysta z czwartej części urlopu wychowawczego (udzielonej do 31 grudnia 2013 r.). Dziecko, którym się opiekuje, 4 stycznia 2014 r. skończy 4 lata. Teraz pracownica chce przedłużyć wychowawczy o pół roku – do 30 czerwca 2014 r. Czy jest to możliwe, skoro pracownica złożyła już 4 wnioski o wychowawczy?
Tak
, ale tylko dlatego, że ostatnia, czwarta część urlopu wychowawczego jest w toku, a rodzic nie wykorzystał jeszcze pełnej puli urlopu na to dziecko. Ponieważ zmieniła się zasada dotycząca udzielania wychowawczego (o to wolne pracownik może obecnie wnioskować maksymalnie czterokrotnie do czasu ukończenia przez dziecko 5. roku życia), szef powinien zaakceptować aneks do ostatniego wniosku i przedłużyć wybieranie wychowawczego, jeśli półroczne przedłużenie mieści się w 3-letnim wymiarze tego wolnego.
- Czy w trakcie urlopu rodzicielskiego można pracować na jakąś część etatu u dotychczasowego pracodawcy?
Tak.
Nowelizacja kodeksu pracy wprowadziła możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z pracą w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 etatu u pracodawcy udzielającego tego wolnego. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika w tej sprawie i udzielić mu urlopu na pozostałą część wymiaru czasu pracy, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację lub rodzaj wykonywanych przez niego obowiązków. W takim przypadku musi jednak poinformować podwładnego na piśmie o przyczynie odmowy uwzględnienia jego wniosku.
Niezaakceptowanie takiego wniosku nie pozbawia pracownika możliwości wykorzystania rodzicielskiego w całości na opiekę nad dzieckiem. Takiego urlopu szef nie może odmówić.
- Pracownica, która obecnie jest na dodatkowym urlopie macierzyńskim, chce wcześniej z niego zrezygnować i wrócić do pracy. Nam też takie rozwiązanie byłoby na rękę. Czy po zmianach przepisów jest to dopuszczalne?
Nie.
W tej sytuacji nie jest to możliwe. Przepisy nie przewidują rezygnacji z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, udzielonego na podstawie art. 1821 k.p., tzn. gdy wniosek został złożony po upływie 14 dni po porodzie. Jedynie w przypadku złożenia wniosku w trybie art. 1791 k.p. można zrezygnować z dodatkowych tygodni macierzyńskiego czy rodzicielskiego. Wykorzystując dodatkowy macierzyński na zasadzie „urlop po urlopie" nie było i nadal nie ma możliwości wcześniejszego powrotu do aktywności zawodowej.
- Czy na dodatkowym urlopie macierzyńskim można po części pracować, a po części być tylko z dzieckiem (3 tygodnie pracy na pełnym etacie i 3 tygodnie pełnej opieki nad dzieckiem)?
Nie.
Taka aktywność zawodowa nie jest dopuszczalna. Pracownica może natomiast, za zgodą szefa, łączyć dodatkowy macierzyński z pracą zawodową, ale tylko i wyłącznie w ten sposób, że w tym samym czasie będzie i pracować (maksymalnie na pół etatu) i opiekować się dzieckiem. Na tych samych zasadach możliwe jest podejmowanie pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego.
Jest jeszcze jedna możliwość, żeby przez 3 tygodnie normalnie pracować, a przez kolejne 3 opiekować się dzieckiem. Od 17 czerwca br. dodatkowy urlop macierzyński można brać w 2 częściach.
Rodzice mogą więc wymienić się opieką nad dzieckiem, tak aby optymalnie połączyć pracę zawodową z wychowywaniem malucha. Jeśli z jednej części dodatkowego macierzyńskiego skorzysta np. matka, a z drugiej ojciec, to zachowają prawo do 26-tygodniowego, płatnego urlopu rodzicielskiego. Ale jeśli mama złoży wniosek o 3 tygodnie dodatkowego urlopu i wróci do pracy, to później nie będzie mogła już skorzystać ani z niewybranej 3-tygodniowej części dodatkowego macierzyńskiego, ani z rodzicielskiego.
- Czy pracownik, który zrezygnował z części dodatkowego urlopu macierzyńskiego (wykorzystał tylko 4 tygodnie) może po jakimś czasie zmienić zdanie i skorzystać z urlopu rodzicielskiego?
Nie
. Aby móc skorzystać z 52 tygodni płatnego wolnego na opiekę nad dzieckiem, trzeba po kolei, bez ani jednego dnia przerwy, wybrać wszystkie rodzicielskie uprawnienia. Ciągłość oznacza, że na początku z pierwszych 14 tygodni podstawowego urlopu macierzyńskiego musi skorzystać matka dziecka. Pozostałe 6 tygodni urlopu i zasiłku może wybrać ojciec – jeśli jest ubezpieczony w ZUS. Później rodzice mogą w dwóch turach (ale bezpośrednio po sobie następujących) wybrać 6 tygodni dodatkowego macierzyńskiego.
Dopiero po nich mogą skorzystać z 26-tygodniowego urlopu rodzicielskiego – np. dzieląc go między siebie dwukrotnie (tę część wolnego można wybrać maksymalnie w 4 częściach). Jeśli w tym ciągu wymiany uprawnień nastąpi choć jeden dzień przerwy, to skorzystanie z kolejnej części rodzicielskiego wolnego nie będzie możliwe.
- Czy za czas urlopu rodzicielskiego pracownik nabędzie prawo do urlopu wypoczynkowego?
Tak.
I to w pełnym wymiarze. Okres korzystania z urlopu związanego z narodzinami dziecka jest traktowany jako czas zatrudnienia, a co za tym idzie – trzeba go wliczać do okresu zatrudnienia. Pracownikowi korzystającemu z takiego uprawnienia przysługuje za niego urlop wypoczynkowy na normalnych zasadach. Oznacza to, że podczas takiej nieobecności w firmie pracownik może dozbierać staż uprawniający go do zwiększenia wymiaru urlopu z 20 do 26 dni.
- Czy można wykorzystać urlop wypoczynkowy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim?
Tak.
Na wniosek etatowego rodzica, pracodawca ma obowiązek udzielić mu urlopu wypoczynkowego zarówno bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim, jak i po jego dodatkowej części. Taka sama powinność ciąży na szefie bezpośrednio po zakończeniu urlopu rodzicielskiego.
Pracownik powinien jednak pamiętać, aby skorzystać z urlopu wypoczynkowego dopiero po zakończeniu płatnych urlopów z tytułu pełnienia funkcji rodzicielskich. Decyzja o wybraniu urlopu wypoczynkowego zaraz po dodatkowym urlopie macierzyńskim przekreśla bowiem możliwość skorzystania po nim z urlopu rodzicielskiego (musi on przypadać bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim w pełnym wymiarze).
