Jak wynika wprost z ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, upadłym jest ten, wobec kogo wydano postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Na etapie postępowania o ogłoszenie upadłości podmiot, którego dotyczy postępowanie upadłościowe, jest nazywany dłużnikiem.
Natomiast podmiot, w stosunku do którego zostaje zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości, staje się „upadłym" w chwili ogłoszenia upadłości, o czym świadczy treść art. 51 ust. 1 i art. 52 prawa upadłościowego i naprawczego.
Upadłym jest osoba wymieniona w sentencji postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Określenie osoby fizycznej następuje przez wskazanie jej imienia i nazwiska. Nie jest trafne podawanie w tym miejscu firmy, pod którą dana osoba prowadziła działalność gospodarczą, ponieważ upadłość dotyczy całości stosunków majątkowych upadłego, co oznacza, że wskazywanie określonej działalności mogłoby pozostałych wierzycieli, niezwiązanych z daną działalnością, wprowadzić w błąd. Ogłoszenie upadłości nie ma wpływu na zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych upadłego (art. 185 pkt 2 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze).
Takie brzmienie przepisu ostatecznie rozstrzyga, że ogłoszenie upadłości nie powoduje zmiany statusu personalnego dłużnika, czyli nie pozbawia go ani zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych, a co za tym idzie zdolności sądowej i zdolności do czynności procesowych.
Przestaje być właścicielem
Trzeba pamiętać, że upadły pozostaje podmiotem wszelkich praw i obowiązków, których podmiotem był w chwili ogłoszenia upadłości. Natomiast czynności czy to syndyka, czy zarządcy wywierają skutek bezpośrednio dla jego majątku. I tak np. na skutek zbycia majątku przez syndyka upadły przestaje być właścicielem, a na skutek nabycia przez zarządcę nabywa własność.
Status upadłego w postępowaniu upadłościowym określają liczne prawa i obowiązki, wśród których można wymienić w szczególności: obowiązek wskazania i wydania syndykowi majątku, ksiąg rachunkowych, korespondencji i innych dokumentów oraz udzielenia sędziemu-komisarzowi i syndykowi niezbędnych informacji, uprawnienia związane ze zgromadzeniem wierzycieli, wniesienie sprzeciwu co do uznania wierzytelności, których upadły nie uznaje, wniesienie zarzutów przeciwko planowi podziału funduszów masy czy też chociażby złożenie oświadczenia co do zgłoszonych wierzytelności przed sporządzeniem listy wierzytelności.
Władza komisarza
Upadły zachowuje podczas upadłości swoją podmiotowość prawną. Osoba prawna, co zrozumiałe, działa zaś przez swoje organy. Rzeczą oczywistą jest, że działalność organów powoduje koszty, które w „normalnych" warunkach są pokrywane ze środków finansowych podmiotu.
W sytuacji upadłości nie jest to możliwe i dlatego też, o czym trzeba pamiętać, przeznaczenie środków na funkcjonowanie organów upadłego wymaga postanowienia sędziego-komisarza. Na postanowienie sędziego-komisarza w przedmiocie kosztów przysługuje zażalenie każdemu uczestnikowi postępowania upadłościowego i to bez względu na stopień zainteresowania wynikiem postępowania.
