Mimo iż domena internetowa i prowadzona na niej strona internetowa jest postrzegana jako wizytówka firmy w Internecie, niemal połowa polskich firm nie ma swojej strony internetowej, a jeszcze mniej chroni swoje oznaczenia firmowe poprzez ich rejestrację.
Kto pierwszy, ten lepszy
Rejestracja domen internetowych oraz znaków towarowych następuję zgodnie z zasadą pierwszeństwa zgłoszenia – first come, first served. W przypadku, gdy przedsiębiorca zaniedbał rejestracji domeny internetowej na początku prowadzenia działalności, przy późniejszej próbie rejestracji może się okazać, że jest ona już zarejestrowana przez osobę trzecią prowadzącą działalność gospodarczą o zbliżonym profilu.
Zdarza się również, że identyczna domena do już istniejącej, różniąca się tylko poziomem (com.pl, info.pl wobec już zarejestrowanej domeny.pl), zostaje zarejestrowana przez osobę trzecią. Taki stan niewątpliwie nie jest korzystny dla firmy.
Klienci, szukając w Internecie informacji o firmie mogą trafić, zamiast na jej stronę, na stronę konkurenta posiadającego łudząco podobną domenę. W takich przypadkach firma może domagać się stwierdzenia przez sąd naruszenia swoich praw przez rejestrację spornej domeny przez osobę trzecią.
W polskim porządku prawnym brak osobnego aktu prawnego regulującego działania w Internecie. Sprawę komplikuje również fakt, iż posiadanie wcześniejszej rejestracji domeny nie kreuje na rzecz jej posiadacza praw wyłącznych do nazwy domeny. Dlatego też ewentualne podstawy roszczeń wobec naruszającej wcześniejsze prawa rejestracji domeny należy poszukiwać w kilku aktach prawnych.
Bezwzględne prawa
Co do zasady najprościej wykazać naruszenie praw przez rejestrację domeny w przypadku, gdy zawiera ona wcześniej zarejestrowany na rzecz innego podmiotu znak towarowy, jest wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej lub została zarejestrowana wyłącznie w celu odsprzedaży właścicielowi znaku towarowego (tzw. cybersquatting).
Zgodnie bowiem z art. 153 ustawy – Prawo własności przemysłowej przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Kłopotliwe zaniedbania
Jednak, jak wspomniałam, rejestracja znaków w celu uzyskania do nich praw wyłącznych nie jest ani powszechna, ani popularna wśród przedsiębiorców.
W przypadku, gdy przedsiębiorca nie posiada praw ochronnych do znaków towarowych, ochrony przed nieuczciwymi działaniami konkurenta może poszukiwać w przepisach ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Czyn nieuczciwej konkurencji
Zgodnie z art. 3 tej ustawy czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta >patrz ramka.
Jeśli za pośrednictwem strony internetowej funkcjonującej na spornej domenie prowadzona jest konkurencyjna wobec skarżącego działalność gospodarcza, np. istnieje możliwość zamawiania towarów, zamieszczane są reklamy, to można argumentować, że spełniona jest przesłanka rejestracji domeny w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Rejestracja domeny naruszającej wcześniejsze prawa i interesy osób trzecich może być uznana za działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami
Rejestracja domeny naruszającej wcześniejsze prawa i interesy osób trzecich może być też uznana za działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami. Niewątpliwie rejestracja i korzystanie ze spornej domeny może wprowadzać w błąd klientów co do związków gospodarczych pomiędzy podmiotami prowadzącymi strony internetowe na domenach o podobnych nazwach.
Dodatkowo zamieszczenie pod domeną zawierającą oznaczenie wcześniej wykorzystywane przez inną firmę, oferty świadczenia podobnych usług, może stanowić podstawę do postawienia zarzutu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji z art. 10 ustawy. Zgodnie z art. 10 czynem nieuczciwej konkurencji jest m.in. takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia towarów albo usług.
Do skutecznego podniesienia tego zarzutu wystarczające jest wykazanie możliwości, ryzyka wprowadzenia w błąd klientów (np. mylenie stron internetowych i omyłkowe kierowanie pism oraz zapytań ofertowych do konkurenta bezprawnie wykorzystującego oznaczenia firmy, która wcześniej rozpoczęła działalność gospodarczą i już zbudowała swoją pozycję i renomę na rynku).
Kodeks cywilny
Jeśli sporna domena zawiera w sobie nazwę innej firmy i bezprawnie korzysta z jej renomy, można jako podstawę roszczeń wskazać art. 43
10
stanowiącego o ochronie prawa do firmy.
W świetle poglądów wyrażonych w orzecznictwie możliwe jest również powołanie się na przepisy art. 23 i 24 w zw. z art. 43 kodeksu cywilnego mówiące o ochronie dóbr osobistych firmy w postaci ochrony pozycji rynkowej i renomy wypracowanej poprzez posługiwanie się na rynku danym oznaczeniem.
Jako utwór
W nauce prawa wyrażane są poglądy, iż w szczególnych przypadkach krótkie utwory słowne posiadające samodzielną wartość twórczą, w tym również oznaczenia pełniące funkcje znaków towarowych, mogą podlegać ochronie na gruncie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Muszą one jednak spełniać warunki określone w art. 1 ustawy, zgodnie z którym utwór musi być przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Mimo iż uznanie, że nazwa domeny spełnia powyższe warunki, będzie możliwe niezwykle rzadko, nie można wykluczyć takiej możliwości.
W przypadku, gdy przesłanki te będą spełnione, posiadacz wcześniej zarejestrowanej domeny lub podmiot wcześniej używający oznaczenia wykorzystanego w nazwie spornej domeny może domagać się uznania, iż rejestracja spornej domeny narusza jego prawa autorskie.
Małgorzata Zielińska adwokat, rzecznik patentowy w departamencie własności intelektualnej i nowoczesnych technologii kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
Komentuje Małgorzata Zielińska adwokat, rzecznik patentowy w departamencie własności intelektualnej i nowoczesnych technologii kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
Z roszczeniem dotyczącym naruszenia praw w wyniku rejestracji i używania domeny pl, można wystąpić do sądu powszechnego albo skierować sprawę do jednego z dwóch sądów polubownych: Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej albo Sądu Polubownego ds. Domen Internetowych przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji.
Zgodnie z regulaminem NASK dotyczącym domen. pl, prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające naruszenia praw w wyniku rejestracji i używania domeny stanowi podstawę do wypowiedzenia przez NASK umowy z abonentem oraz rejestracji spornej domeny na rzecz powoda.
Zaletą postępowania arbitrażowego jest szybkość postępowania, możliwość wyboru arbitrów oraz relatywnie niskie koszty postępowania.Niemniej jednak najbardziej rekomendowane rozwiązanie to równoczesne z utworzeniem firmy zarejestrowanie domeny internetowej i znaków towarowych. Jest to optymalne rozwiązanie gwarantujące pewność prawną oraz pozwala uniknąć w przyszłości niepotrzebnych sporów i kosztów.
Jakie przesłanki
Przesłanki niezbędne do uznania danego działania za czyn nieuczciwej konkurencji są następujące:
- działanie musi być podjęte w związku z działalnością gospodarczą,
- jest działaniem konkurencyjnym,
- zagraża lub narusza interesy innego przedsiębiorcy,
- jest sprzeczne z dobrymi obyczajami.
