Układ zbiorowy w zasadzie obejmuje wszystkich zatrudnionych w zakładzie, ale ustawodawca przewidział pewne obostrzenia. Zgodnie z art. 241

26

§ 2

kodeksu pracy

, uzp nie może określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem w rozumieniu art. 128 § 2 pkt 2 k.p. oraz osób zarządzających na innej podstawie niż stosunek pracy.

Przepis ten sprawia, że osoby podpisujące porozumienia z ramienia pracodawcy co do zasady nie mają pokus, aby zamieścić w nim korzystne postanowienia w nadziei na to, że same z nich skorzystają.

SN zaznaczył, że w drodze analogii można odwołać się do tej regulacji także przy innych niż układy porozumieniach zbiorowych. W ocenie SN nie korzysta z ochrony roszczenie pracownika, będącego reprezentantem pracodawcy (kadry zarządzającej), oparte na postanowieniach porozumienia zbiorowego przez niego zawartego (wyrok z 26 kwietnia 2011, II PK 271/10).

Nie ma też wątpliwości, że takie wyłączenie nie zostanie uznane za dyskryminujące kadrę zarządzającą, ma bowiem swoje realne uzasadnienie.

Przykład

Pan Euzebiusz zatrudniony na stanowisku dyrektora zarządzającego w imieniu pracodawcy podpisał porozumienie z przedstawicielami pracowników.

Na jego podstawie za rozwiązanie umowy o pracę w okresie ochronnym przysługiwało znaczne odszkodowanie.

Choć pan Euzebiusz jest zaangażowany na umowę o pracę, nie skorzysta z tego dobrodziejstwa.

Pozostańmy na chwilę przy dyskryminujących zapisach układów zbiorowych. Według Sądu Najwyższego dopuszczalne jest, aby uzp przewidywał, że dodatkowa odprawa może przysługiwać tylko w razie rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron.

Nie dyskryminuje to pracowników, z którymi szef rozwiązał stosunek pracy za wypowiedzeniem (wyrok z 26 lipca 2011, I PK 27/11).

W jedności siła

Wyłamanie się jednego związku zawodowego przy odwołaniu od odmowy rejestracji układu niweczy te wspólne postanowienia. Aby reklamacja była skuteczna, potrzebne jest działanie wszystkich stron.

Zakładowy układ zbiorowy nie może zawierać zapisów sprzecznych z prawem, wyjąwszy oczywiście te korzystne dla załogi. Gdy postanowienia układu są niezgodne z prawem, organ uprawniony do jego rejestracji może za zgodą stron uzp wpisać go do rejestru bez tych postanowień lub wezwać strony, aby dokonały w układzie odpowiednich zmian w ciągu 14 dni.

Jeżeli strony nie zaakceptują wpisania układu do rejestru bez postanowień niezgodnych z prawem lub nie dokonają w terminie odpowiednich w nim zmian, organ odmawia jego rejestracji. Nie jest to jeszcze koniec układu, ponieważ od niekorzystnej decyzji można się odwołać. Nie zawsze jednak jest to proste.

SN przypomina, że na mocy art. 241

11

§ 5 w zw. z art. 241

9

§ 1 zdanie drugie k.p. od odmowy rejestracji protokołu dodatkowego do zakładowego układu zbiorowego pracy mogą odwołać się łącznie wszystkie strony zmienianego układu, rozumiane jako podmioty, które go zawarły lub w późniejszym czasie uzyskały status strony uzp.

Odwołanie to muszą zatem wnieść wszystkie organizacje związkowe, które zawarły protokół dodatkowy (postanowienie SN z 11 stycznia 2011, I PK 166/10). Ta teza dotyczy też samego układu zbiorowego.