„Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” to jedna z części Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Zarezerwowane w niej środki europejskie, zgodnie z nazwą, mają służyć powstawaniu nowych lub rozszerzaniu działalności istniejących firm. Jednak tylko tych najmniejszych, czyli mikrofirm.
Chodzi zatem o podmioty, w których zatrudnienie nie przekracza dziewięciu osób i których roczny obrót lub roczna suma bilansowa nie przekraczają 2 mln euro. Przedsiębiorcy, którzy nie spełniają tego kryterium, nie mogą się starać o dotacje z tego działania. Pozostali muszą sprawdzić, czy spełniają pozostałe wymagania.
Komu pomoc...
Prześledzimy je na przykładzie osoby fizycznej prowadzącej własną działalność gospodarczą. Aby kwalifikować się do tego działania, czyli mówiąc inaczej mieć prawo do składania wniosku o pomoc, muszą być spełnione następujące warunki. I tak osoba fizyczna może to zrobić, jeżeli:
- podejmuje albo wykonuje we własnym imieniu działalność gospodarczą jako przedsiębiorca w zakresie określonym w załączniku nr 1 do wymienionego rozporządzenia, podlega przepisom o swobodzie działalności gospodarczej albo przepisom o systemie oświaty lub wytwarzania produktów energetycznych z biomasy,
- jest obywatelem państwa członkowskiego UE,
- jest pełnoletnia i nie ukończyła 60 roku życia,
- nie podlega przepisom o ubezpieczeniu społecznym rolników w pełnym zakresie,
- ma miejsce zamieszkania w miejscowości należącej do gminy wiejskiej, miejsko-wiejskiej lub miejskiej (w obu przypadkach z wyłączeniem miast lub miejscowości powyżej 5 tys. mieszkańców). Natomiast w przypadku gdy jej działalność koncentruje się (ma się koncentrować) na świadczeniu usług dla gospodarstw rolnych lub leśnych w miejscowości należącej do gminy wiejskiej, miejsko-wiejskiej (z wyłączeniem miast powyżej 20 tys. mieszkańców) lub miejskiej (z wyłączeniem miejscowości powyżej 5 tys. mieszkańców),
- miejsce położenia nieruchomości – w przypadku gdy inwestycja/projekt związany jest z rozbudową (budową, remontem), wyposażeniem lub zagospodarowaniem nieruchomości znajduje się w ww. miejscowościach,
- nie podlega wykluczeniu z ubiegania się o przyznanie pomocy na podstawie przepisów UE (przede wszystkim chodzi tu o rozporządzenie Rady nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, DzUrz UE nr L 277 z 21 października 2005 ze zm.),
- w okresie ostatnich dwóch lat poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie pomocy nie przyznano jej dotacji inwestycyjnej w ramach działania „Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia” objętego programem „Kapitał ludzki” (chodzi o działanie 6.2),
Pieniądze na własną firmę
Nie tylko Program Rozwoju Obszarów Wiejskich przewiduje dotacje dla osób, które chciałyby rozpocząć przygodę z biznesem i założyć własną firmę. Podobną pomoc oferuje działanie 6.2 programu „Kapitał ludzki”.
Do tej pory skorzystało z niego bardzo dużo osób. Może rodzić się pytanie, czy ktoś, kto otrzymał już dotację na założenie własnego przedsiębiorstwa, może starać się o pomoc z PROW?
Wszystko zależy od tego, na czym konkretnie polegało wsparcie z działania 6.2. Jeżeli uczestnik projektu otrzymał wyłącznie pomoc doradczą i szkoleniową, ale ostatecznie nie przyznano mu dotacji (pieniędzy), ma pełne prawo do korzystania z działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”.
Jeżeli jednak przeszedł etap szkolenia i doradztwa oraz otrzymał dotację (np. 40 tys. zł), a od tego dnia nie minęło więcej niż dwa lata, ze wsparcia PROW jest wykluczony. Podział ten jest o tyle istotny, że nie wszystkie osoby, które zostały zakwalifikowane do projektów wspieranych z działania 6.2, uzyskały wsparcie finansowe.
Dla niektórych kończyły się one właśnie na etapie szkolenia. Aby nie blokować im drogi do dotacji, obowiązujące regulacje prawne zezwalają na składanie wniosków o pomoc z PROW.
- został jej nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (ustawa z 18 grudnia 2003, DzU z 2004 r. nr 10, poz. 76 ze zm.).
Przedsiębiorca, który spełnia te warunki, już może planować, jak rozwinąć swoją firmę i rozszerzyć działalność.
...i w jakim zakresie
Pomoc może być udzielona na inwestycje związane z podejmowaniem (tworzeniem firmy) lub rozwijaniem już istniejących mikroprzedsiębiorstw, działających w zakresie:
- usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa,
- usług dla ludności,
- sprzedaży hurtowej i detalicznej,
- rzemiosła lub rękodzielnictwa,
- robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych,
- usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem,
- usług transportowych,
- usług komunalnych,
- przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych,
- magazynowania lub przechowywania towarów,
- wytwarzania produktów energetycznych z biomasy,
- rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych.
Szczegółowy wykaz wspieranych kategorii działalności gospodarczych według kodów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) zawiera wymieniony załącznik nr 1 do rozporządzenia ministra rolnictwa. Jak widać, możliwości są tu duże.
Ponieważ jednym z celów całego programu PROW, w szczególności omawianego działania, jest zmniejszenie bezrobocia na terenach wiejskich, inwestycja (projekt) musi przewidywać utworzenie co najmniej jednego miejsca pracy.
Warunek ten uznaje się za spełniony w przypadku utworzenia zupełnie nowej firmy (jej założyciel właściciel daje jedno miejsce pracy). W przypadku gdy z dotacji chce skorzystać funkcjonujący już na rynku mikroprzedsiębiorca, musi zaplanować zatrudnienie co najmniej jednej osoby.
Zresztą wielkość dotacji, jaka przysługuje z działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”, jest ściśle skorelowana z wielkością planowanego zatrudnienia.
Pomoc ma formę refundacji, czyli zwrotu części kosztów poniesionych przez przedsiębiorcę na realizację inwestycji. Jest to niezwykle istotny warunek. Wymaga bowiem wkładu własnego (środki własne, pożyczka, kredyt).
Przedsiębiorca musi być zatem przygotowany na to, aby sfinansować przedsięwzięcie i dopiero potem może liczyć na zwrot części wydatków. Maksymalnie będzie to 50 proc. już poniesionych, które będą się mieścić w katalogu tzw. kosztów kwalifikowanych.
Jak kwota
Jednocześnie wysokość pomocy przyznanej na realizację takiej inwestycji nie może przekroczyć:
- 100 tys. zł – jeżeli biznesplan przedsięwzięcia przewiduje utworzenie co najmniej jednego miejsca pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne),
- 200 tys. zł – jeżeli przewiduje się utworzenie co najmniej dwóch miejsc pracy,
- 300 tys. zł – jeżeli przewiduje się utworzenie co najmniej trzech miejsc pracy.
Owe 300 tys. zł stanowi jednocześnie maksymalną wysokość pomocy, jaka może być udzielona jednemu przedsiębiorcy w okresie realizacji całego PROW. Od tej zasady jest jeden ważny wyjątek. Mianowicie w przypadku prowadzenia działalności związanej z przetwórstwem produktów rolnych (objętych załącznikiem nr 1 do traktatu Wspólnot Europejskich) lub jadalnych produktów leśnych maksymalna dotacja to 100 tys. zł.
Zakres wydatków
Na co wolno przeznaczyć uzyskaną dotację? Tę kwestię rozstrzyga wykaz tzw. kosztów kwalifikowanych. I tak mogą to być koszty:
- budowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją niemieszkalnych obiektów budowlanych wraz z zakupem instalacji technicznej oraz koszty rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki,
- nadbudowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją istniejących budynków mieszkalnych wraz z zakupem instalacji technicznej oraz koszty rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki,
- zagospodarowania terenu,
- zakupu maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia i sprzętu,
- zakupu sprzętu komputerowego i oprogramowania służącego wsparciu podejmowanej lub rozwijanej działalności gospodarczej,
- zakupu środków transportu (ograniczenia dla firm prowadzących działalność w ramach kodu PKD 49.41.Z), z wyłączeniem zakupu samochodów osobowych przeznaczonych do przewozu mniej niż ośmiu osób (łącznie z kierowcą), z tym że w przypadku pojazdów samochodowych służących do przewozu towarów lub osób, naczep lub przyczep będą to koszty w wysokości nieprzekraczającej:
– trzykrotności pozostałych inwestycyjnych kosztów kwalifikowanych całej inwestycji w przypadku działalności gospodarczej w zakresie świadczenia wyłącznie usług transportowych,
– równowartości pozostałych inwestycyjnych kosztów w przypadku działalności gospodarczej wykonywanej w zakresie innym niż usługi transportowe,
- rat zapłaconych tytułem wykonania umowy leasingu, nieprzekraczających ceny netto nabycia rzeczy, jeżeli przeniesienie własności tych rzeczy na przedsiębiorcę (leasingobiorcę) nastąpi w okresie realizacji projektu (nie później niż do dnia złożenia wniosku o płatność ostateczną).
W pewnym zakresie do kosztów kwalifikowanych można także zaliczyć te związane bezpośrednio z przygotowaniem i realizacją operacji, tj. koszty:
- przygotowania dokumentacji technicznej projektu (m.in. kosztorysów, projektów, ocen lub raportów o oddziaływaniu na środowisko, dokumentacji geologicznej lub hydrologicznej, wypisów i wyrysów z katastru nieruchomości, projektów technologicznych),
- opłat za patenty lub licencje,
- sprawowania nadzoru inwestorskiego lub autorskiego oraz koszty związane z kierowaniem robotami budowlanymi.
Zestawienie wydatków, o których refundację wolno się ubiegać, jest obszerne. Jednak nie oznacza to, że nie pojawią się koszty, które przedsiębiorca będzie musiał sfinansować samodzielnie w stu procentach.
W języku przepisów są to koszty niekwalifikowane. Między innymi jest to podatek VAT. Do innych wydatków, których nie wolno rozliczyć, należą np. te poniesione na:
- nabycie nieruchomości,
- nabycie rzeczy używanych,
- budowę budynków mieszkalnych,
- zakup samochodów osobowych przeznaczonych do przewozu mniej niż ośmiu osób (łącznie z kierowcą),
- część raty leasingowej obejmującej marżę (zysk) finansującego, koszty refinansowania odsetek, koszty bieżące oraz opłaty ubezpieczeniowe.
Odpowiedzialna ARiMR
Instytucją odpowiedzialną za realizację działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” jest Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
To na jej stronie internetowej (www.arimr.gov.pl) zostanie opublikowane oficjalne ogłoszenie o rozpoczęciu konkursu wraz z regulaminem.
Będzie on precyzował, kiedy i gdzie należy składać wnioski o dofinansowanie. Jednak już teraz można rozpocząć prace nad przygotowaniem biznesplanu.
