Ponadto, jeśli rozstajemy się z pracownikiem, z którego nie jesteśmy zadowoleni lub który nabroił, też obejdzie się bez odpraw. Wypłacamy je natomiast osobom, jakie zwalniamy z przyczyn ich niedotyczących. Przewiduje je art. 8 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.). W grę wchodzą zatem redukcje spowodowane upadłością czy likwidacją zakładu, jego reorganizacją czy też wymuszone trudną sytuacją na rynku. Ale uwaga! Ustawę stosujemy wyłącznie do zatrudniających co najmniej 20 osób. Zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników przybierają formę grupowych i indywidualnych.
Przedsiębiorcy mający przynajmniej 20 zatrudnionych przeprowadzają zbiorowe i indywidualne zwolnienia z przyczyn ich niedotyczących. Grupowe następują, gdy muszą rozwiązać stosunki pracy za wypowiedzeniem lub porozumieniem stron w ciągu 30 dni z minimum:
- 10 pracownikami, gdy mają ich mniej niż 100,
- 10 proc. pracowników – od 100 do 300,
- 30 pracownikami – od 300 wzwyż.
Redukcje z tych powodów na mniejszą skalę przebiegają w trybie indywidualnym.
Osobie odchodzącej z firmy z przyczyn organizacyjnych czy ekonomicznych przysługuje odprawa zależna od stażu jej zatrudnienia u ostatniego pracodawcy. I tak, gdy ten wynosi:
- krócej niż dwa lata, odprawa równa się miesięcznemu wynagrodzeniu,
- od dwóch do ośmiu lat – dwumiesięcznemu,
- ponad osiem lat – trzymiesięcznemu.
Jeden zainteresowany nie może jednak dostać więcej niż 15-krotność minimalnej płacy obowiązującej w chwili ustania zatrudnienia, czyli dla tracących w tych okolicznościach posady w bieżącym roku – nie więcej niż 16 890 zł (15 x 1126 zł).
Odprawę ustalamy tak jak ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, czyli na podstawie rozporządzeń:
Samo pobieranie przez pracowników świadczenia emerytalnego lub rentowego nie wpływa na uprawnienia do odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Pracownik może pobierać jednocześnie emeryturę i nie pozbawi go to prawa do odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.
Podobnie pracownikowi, który nabywa uprawnienie do odprawy pieniężnej z ustawy o zwolnieniach grupowych i jednocześnie jest uprawniony do odprawy emerytalnej lub rentowej, przysługują oba świadczenia w pełnej wysokości.
By zwolnionemu z przyczyn niedotyczących pracowników przysługiwała odprawa, musi stracić posadę w wyniku wręczonego mu z tych przyczyn wypowiedzenia lub porozumienia. Gdy w tym samym czasie zbiegną się inne sposoby rozstania, np. w związku z uzyskaniem prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, bez wypowiedzenia, z rekompensaty nici.
