Zmiany w unijnym prawie spowodowały, że polskie nowele rozporządzeń dotyczące pomocy de minimis uchwalane są raz po raz. Niektóre przepisy weszły w życie z początkiem maja, a będą obowiązywać do 30 czerwca 2014 r.

Pomoc o charakterze de minimis oferowana jest np. w ramach dofinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego szkoleń i studiów podyplomowych dla przedsiębiorców oraz ich pracowników. Zakłady pracy chronionej korzystają z takiej pomocy m.in. w wypadku nisko oprocentowanych kredytów, do których odsetek dopłaca Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Generalnie, po zmianach, jakie wprowadziło rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis, przedsiębiorcy mogą uzyskać 200 tys. euro - a nie jak poprzednio 100 tys. - w ciągu trzech lat. Do grona beneficjentów tej pomocy dołączono firmy z sektora transportowego (ale one wyjątkowo mogą uzyskać do 100 tys. euro) oraz po spełnieniu określonych warunków przedsiębiorstwa zaliczane do sektora podstawowej produkcji rolniczej oraz przetwarzających i wprowadzających do obrotu produkty rolne.

Szczegółowo o wprowadzonych zmianach oraz metodach obliczania, ile dany przedsiębiorca uzyskał pomocy de minimis, pisaliśmy w DF z 10 kwietnia i 22 maja. Do końca czerwca 2007 r. obowiązują dwa wzory: jeden dopuszcza nadal maksymalnie 100 tys. euro pomocy de minimis, a drugi już 200 tys. euro.

Jak się dowiedzieliśmy w jednym z zakładów pracy chronionej, takie placówki mogą obecnie korzystać z pomocy de minimis oferowanej m.in. w ramach:

dopłat do odsetek kredytów, które finansowane są przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, dotacji przyznawanych na sfinansowanie wyposażenia miejsca pracy osoby niepełnosprawnej, udziału w tanich lub bezpłatnych szkoleniach.

Zakłady pracy chronionej korzystają także ze specyficznego rodzaju pomocy de minimis - finansowanej ze środków zgromadzonych przez te firmy w zakładowych funduszach rehabilitacji osób niepełnosprawnych (zfron). Na to konto wpływają jedynie środki, które pochodzą ze zwolnień i ulg, a także do końca 2007 r. - stanowiące niewykorzystane kwoty, jakie firmy zapewniły sobie na wyposażenie miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. To, na jakie przedsięwzięcia mogą być wykorzystane pieniądze z zfron, określa rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej. Dopiero wtedy, gdy firma dysponuje fakturami i innymi dowodami poniesionych kosztów, przedstawia je w odpowiednim urzędzie, który wydaje zaświadczenie o udzielonej pomocy de minimis lub odmawia jego wydania.

- W ramach rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006 pomoc de minimis nie może być udzielana przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji w rozumieniu wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (Dz Urz UE C 244 z 1.10.2004) - wyjaśnia Jerzy Paździerz, starszy specjalista z Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Maksymalnie przysługuje im 200 tys. euro pomocy de minimis (o 100 tys. więcej, jeżeli wydatek nastąpił po wejściu w życie rozporządzenia z 26 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej). - W świetle rozporządzenia nr 1998/2006, aby sprawdzić, ile zakład pracy chronionej uzyskał pomocy de minimis, należy zsumować pomoc de minimis uzyskaną w ciągu bieżącego roku kalendarzowego oraz dwóch poprzedzających go lat.

Jak tłumaczy Jerzy Paździerz, przed zmianą przepisów przedsiębiorcy sumowali pomoc uzyskaną w ciągu trzech lat (3 x 365 dni). Natomiast na mocy nowego unijnego rozporządzenia nr 1998/2006, gdyby zakładowi miała być przyznana pomoc de minimis 1 czerwca, należałoby zsumować pomoc de minimis uzyskaną do 1 czerwca 2007 r. oraz uzyskaną w 2006 i 2005 r.

Nowe rozporządzenie w sprawie zakładów pracy chronionej umożliwia zakładom korzystanie z pomocy de minimis, jeśli określony podmiot nie uzyskał innego wsparcia niż de minimis na pokrycie tych samych kosztów, a łączna kwota pomocy byłaby większa niż dopuszczalna w przepisach mających zastosowanie przy udzielaniu pomocy publicznej innej niż de minimis.

Z kolei w wypadku pomocy de minimis z zakładowych funduszy rehabilitacji, w przypadku zwolnień, o których mowa w art. 31 ustawy o rehabilitacji, oraz zwolnienia z wpłat zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, o którym mowa w art. 38 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwota pomocy de minimis nie może przekroczyć 81 proc. wartości zwolnienia.

Zasoby zakładowych funduszy rehabilitacji mogą być przeznaczone na sfinansowanie wydatków m.in. na:

tworzenie, modernizację, remont i utrzymanie przychodni, gabinetów fizjoterapii, internatów, hoteli i stołówek, przygotowanie stanowisk pracy, w tym zakup i modernizację maszyn i urządzeń do indywidualnych potrzeb wynikających z potrzeb niepełnosprawnych, szkolenia lub podnoszenie kwalifikacji zawodowych, dowożenie do pracy i z pracy niepełnosprawnych, zakup samochodów do przewozu niepełnosprawnych, dodatkowe wynagrodzenie pracowników za znajomość i posługiwanie się językiem migowym oraz wynagrodzenie lektorów dla pracowników niewidomych.

W poczet otrzymanej pomocy de minimis przedsiębiorcy muszą także wliczać (jeśli nastąpią takie zdarzenia) sumy, które nie zostały pobrane, na przykład przez komornika, a zaliczane są do kosztów egzekucyjnych.

Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przewiduje bowiem umorzenie kosztów egzekucyjnych w całości lub w części, gdy:

stwierdzona zostanie nieściągalność obowiązku lub zobowiązany wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów egzekucyjnych, za umorzeniem przemawia ważny interes publiczny, ściągnięcie tylko kosztów egzekucyjnych spowodowałoby niewspółmierne wydatki egzekucyjne.

Jak przewiduje ustawa, w wypadku częściowego umorzenia kosztów egzekucyjnych umorzone są w pierwszej kolejności opłaty za czynności egzekucyjne.

Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne nakłada na podatników obowiązek obliczania za każdy miesiąc ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i wpłacania go na rachunek urzędu skarbowego do 20. dnia następnego miesiąca, a za miesiąc grudzień - w terminie złożenia zeznania. Inaczej jednak traktowani są podatnicy, którzy pierwszy raz rozpoczęli prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie płacą ryczałtu:

1) bezpośrednio po roku, w którym rozpoczęli prowadzenie tej działalności, pod warunkiem jednak, że w takim roku działalność była prowadzona co najmniej przez pełnych 10 miesięcy, albo

2) dwa lata po roku, w którym rozpoczęli prowadzenie tej działalności, jeżeli nie został spełniony powyższy warunek.

Z tego zwolnienia mogą jednak korzystać ci podatnicy, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

w okresie poprzedzającym rok korzystania z tego zwolnienia osiągnęli przychód średniomiesięcznie wynoszący co najmniej 1000 euro (przeliczenie według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok rozpoczęcia tej działalności), od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej do 1 stycznia roku podatkowego (w tym dniu rozpoczyna się korzystanie ze zwolnienia) zaliczali się do małych przedsiębiorców, a w okresie poprzedzającym rok korzystania ze zwolnienia zatrudniali, na podstawie umowy o pracę, w każdym miesiącu co najmniej pięć osób w przeliczeniu na pełne etaty, w prowadzonej działalności nie wykorzystują środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także innych składników majątku, o których mowa w art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym - o znacznej wartości - udostępnionych im nieodpłatnie przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, wykorzystywanych uprzednio w działalności gospodarczej prowadzonej przez te osoby i stanowiących ich własność, złożyli właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenie o korzystaniu z tego zwolnienia; oświadczenie składa się w formie pisemnej do 31 stycznia roku podatkowego, w którym podatnik będzie korzystał z tego zwolnienia.

Niepłacenie ryczałtu zaliczane jest do pomocy o charakterze de minimis.

Z kolei ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zwalnia niektórych podatników z comiesięcznych wpłat zaliczek w kwocie równej różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące. To również stanowi pomoc de minimis. Ze zwolnienia mogą korzystać podatnicy rozpoczynający działalność w pierwszym roku podatkowym oraz mali podatnicy. Mogą oni wpłacać zaliczki kwartalne w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie kwartały.

Z kolei podatnicy uzyskujący w roku podatkowym przychody z działalności rolniczej, u których w roku poprzedzającym rok podatkowy przychody z działalności rolniczej w ogólnej kwocie przychodów wynosiły co najmniej 50 proc., mogą wpłacać zaliczki, począwszy od 20 października każdego roku.

Natomiast podatnicy będący małymi przedsiębiorcami od dnia rozpoczęcia działalności do pierwszego dnia miesiąca roku podatkowego, w którym rozpoczynają korzystanie ze zwolnienia, są zwolnieni z płacenia comiesięcznych zaliczek bezpośrednio po:

1) pierwszym roku podatkowym, jeżeli trwał on co najmniej pełnych 10 miesięcy albo

2) drugim roku podatkowym (w przypadkach innych niż wymienione w pkt 1) pod warunkiem złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenia o korzystaniu z tego zwolnienia.

[ramka]

Wszyscy przedsiębiorcy w poczet uzyskanej pomocy de minimis muszą także wliczać niektóre zwolnienia z płacenia podatków oraz innych opłat. Do takich zwolnień zalicza się m.in.:

zaniechanie pobrania przez komornika opłat egzekucyjnych, niepłacenie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, rzadsze wpłacanie na rachunek urzędu skarbowego zaliczek, które są różnicą pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie kwartały; niewpłacanie zaliczek na podatek dochodowy przez przedsiębiorców prowadzących w pierwszym lub drugim roku działalność jako osoby fizyczne. [/ramka]

[ramka]Podstawa prawna:

- ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (DzU z 2005 r. nr 229, poz. 1954),

- ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU nr 144, poz. 930, z późn. zm.),

- ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2000 r. nr 54, poz. 654), ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176),

- rozporządzenie z 26 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy de minimis przedsiębiorcom prowadzącym zakłady pracy chronionej (DzU nr 76, poz. 496),

- rozporządzenie z 26 kwietnia 2007 r. w sprawie udzielania niektórych ulg w ramach pomocy de minimis (DzU nr 76, poz. 498).[/ramka]