Zgodnie z przepisami, które obowiązywały do końca 2006 r., przedsiębiorcy mogli w ciągu trzech lat uzyskać 100 tys. euro pomocy o charakterze de minimis (w rozporządzeniach regulujących przyznawanie pomocy finansowej lub innych aktach, np. ustawach, było wyjaśnione, jakie wsparcie zalicza się do de minimis) i pomocy indywidualnej przyznawanej na wniosek pojedynczego przedsiębiorcy albo w ramach programów pomocowych (gdy była przyznana przed 31 maja 2004 r.). Poza rodzajem - de minimis, pomoc publiczna była i może być przyznawana także winnych formach m.in. dotacji, zwolnień i ulg podatkowych, nisko oprocentowanych pożyczek.

Nowe przepisy w zakresie pomocy de minimis zawarte są w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1998/2006. Będzie ono ważne do końca 2013 r. i kolejnych sześć miesięcy na dostosowanie się państw członkowskich do jego zmienionej wersji. Zastąpiło ono rozporządzenie nr 69/2001 w sprawie zastosowania art. 87 i 88 traktatu (WE) w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis. Jak wyjaśnia Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, nowe przepisy odnoszą się także do całego sektora transportu, ale nie przewidują pomocy de minimis na nabywanie pojazdów do drogowego transportu przez przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie transportu drogowego.

Nowelizacja rozporządzenia sprawiła, że po spełnieniu pewnych warunków będzie się ono odnosić do przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych. Jednak nadal nie przewiduje ono pomocy de minimis dla podmiotów gospodarczych działających w dziedzinie podstawowej produkcji produktów rolnych oraz przetwarzających i wprowadzających do obrotu takie produkty, gdy wysokość otrzymywanej pomocy będzie zależała od ceny bądź ilości tych produktów lub gdy pomoc przekazywana będzie w części lub całości do producentów rolnych.

Zgodnie z nowymi przepisami maksymalny pułap pomocy de minimis wynosi zasadniczo 200 tys. euro. Zmieniono także sposób liczenia okresu, w którym udzielona pomoc de minimis podlega sumowaniu. Według rozporządzenia 69/2001 należało kumulować pomoc de minimis lub indywidualną uzyskaną w ciągu poprzednich trzech lat od momentu przyznania pomocy (czyli 3 x 365 dni). Obecnie należy brać pod uwagę trzy lata podatkowe - tj. bieżący rok, w którym udzielana jest pomoc, i dwa poprzedzające go lata.

Maksymalna kwota pomocy de minimis tylko w jednym przypadku wynosi 100 tys. euro. Taki limit na trzy lata ustalono dla firm działających w sektorze transportu drogowego.

Nowe przepisy zakładają możliwość finansowania wydatków na jeden cel w ramach pomocy de minimis i z innych źródeł pomocy publicznej. Łączenie dwóch rodzajów pomocy publicznej jest dopuszczalne pod warunkiem, że taka możliwość będzie przewidziana w warunkach korzystania z danej puli dofinansowania i skumulowana pomoc nie wyniesie więcej niż dopuszczalna intensywność pomocy określonej w przepisach właściwych dla danego przeznaczenia pomocy.

Jak wyjaśnia Marta Georgijew, specjalistka w Departamencie Rozwoju Gospodarki w Ministerstwie Gospodarki, wygasłe rozporządzenie w zakresie de minimis przewidywało sześciomiesięczny okres dostosowawczy. Dzięki niemu Polska do końca czerwca 2007 r. ma czas na nowelizacje poszczególnych rozporządzeń przewidujących pomoc de minimis albo uchwalenie nowych regulacji, np. dla tych sektorów, które dopiero od 2007 r. zostały objęte tą pomocą.

Wsparcie na tych zasadach przyznawane jest obecnie przedsiębiorcom w Ministerstwie Gospodarki między innymi na przedsięwzięcia wzmacniające polski eksport. Pomoc oferowana jest w formie dofinansowania i zasilana wyłącznie z polskiego budżetu.

Rozporządzenia przewidujące wspominane dofinansowanie przestaną jednak obowiązywać z końcem czerwca 2007 r. Zawierają niezmienione przepisy w zakresie limitu pomocy de minimis i umożliwiają korzystanie z tych dotacji dopóty, dopóki poszczególni przedsiębiorcy nie uzyskają 100 tys. euro pomocy sumowanej przez trzy ostatnie lata liczone od ostatniego terminu wnioskowania o wsparcie przyznawane na warunkach de minimis. Oczywiście w tym wypadku należałoby cofać się o trzy lata od momentu wnioskowania o dotacje na działania eksportowe (dużo na ten temat pisaliśmy w DF z 3 kwietnia 2007 r.).

- Załóżmy -mówi Agnieszka Radzinowska z Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - że firma X ma rok podatkowy od 1 stycznia do 1 stycznia, a pomoc de minimis w wysokości 20 tys. euro uzyskała 14 lutego 2007 r. Aby sprawdzić, czy nie przekroczyła dopuszczalnego limitu, musiała zsumować wartość pomocy o trzymanej od 1 stycznia 2005 r. do 13 lutego 2007 r.

Przetwórcy i producenci rolni uprawnieni do pomocy de minimis mogli do końca 2006 r. uzyskiwać w ciągu trzech lat maksymalnie 3 tys. euro w ramach de minimis. Jeżeli uzyskali takie wsparcie, powinni sumować je z kolejnymi pulami przyznawanymi na nowych zasadach.

Zgodnie z przepisami znowelizowanej w 2007 r. ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej podmiot ubiegający się o pomoc inną niż pomoc de minimis albo pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie jest zobowiązany do przedstawienia instytucji udzielającej pomocy wniosku wraz z danymi o o trzymanej dotychczas pomocy publicznej bądź nieuzyskaniu takiej.

Ponadto podmiot ubiegający się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie musi zaświadczyć, że w okresie od 1 stycznia 2005 r. do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy:

- nie o trzymał pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie albo

- o trzymał pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie ze wskazaniem w szczególności podmiotu, który udzielił pomocy, dnia o trzymania pomocy, podstawy prawnej, wysokości, formy i przeznaczenia pomocy.

Wsparcia finansowego przyznawanego na zasadach pomocy de minimis unijne rozporządzenie nie przewiduje dla:

- podmiotów gospodarczych działających w sektorach rybołówstwa i akwakultury, wymienionych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 104/2000 [10],

- podmiotów gospodarczych produkujących podstawowe produkty rolne wymienione w załączniku I do traktatu,

- podmiotów gospodarczych przetwarzających lub wprowadzających do obrotu produkty rolne wymienione w załączniku I do traktatu w następujących przypadkach: -kiedy wysokość pomocy ustalana jest na podstawie ceny lub ilości takich produktów zakupionych od producentów surowców lub wprowadzonych na rynek przez podmioty gospodarcze objęte pomocą, -kiedy pomoc ma być przekazana w części lub w całości producentom surowców,

- firm prowadzących działalność związaną z wywozem do państw trzecich lub państw członkowskich, tzn. pomocy bezpośrednio związanej z ilością wywożonych produktów, tworzeniem i prowadzeniem sieci dystrybucyjnej lub innymi wydatkami bieżącymi związanymi z prowadzeniem działalności eksportowej,

- przedsięwzięć, w efekcie których nastąpiłoby pierwszeństwo korzystania z towarów krajowych w stosunku do zagranicznych,

- przedsiębiorstw działających w sektorze węglowym zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu (WE) nr 1407/2002,

- na zakup pojazdów transportowych dla firm prowadzących działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu towarowego,

- firm znajdujących się w trudnej sytuacji.

Rozporządzenie stosuje się jedynie do pomocy, w przypadku której można obliczyć ekwiwalent dotacji brutto bez potrzeby przeprowadzania oceny ryzyka. W szczególności:

- pomocy polegającej na udzielaniu pożyczek; uznaje się ją za przejrzystą pomoc de minimis, gdy ekwiwalent dotacji brutto (zysk dla pożyczkobiorcy w porównaniu z kosztami, jakie poniósłby korzystając z kapitału na komercyjnych warunkach) został obliczony na podstawie rynkowych stóp procentowych obowiązujących w chwili przyznania pomocy,

- pomocy polegającej na wniesieniu kapitału pod warunkiem, że kwota dokapitalizowania ze środków publicznych nie przekracza pułapu de minimis,

- pomocy ze środków kapitału podwyższonego ryzyka pod warunkiem, że kapitał dostarczany przedsiębiorcom w ramach programu kapitału podwyższonego ryzyka nie przekracza pułapu de minimis, - pomocy indywidualnej przyznanej firmom w ramach programu gwarancyjnego, które nie są w trudnej sytuacji i pod warunkiem, że gwarantowana część pożyczki nie przekracza 1,5 mln euro. Natomiast dla firm z sektora transportu drogowego wtedy, gdy nie są w trudnej sytuacji, pomoc de minimis udzielana może być, o ile gwarantowana część pożyczki udzielonej w ramach takiego programu nie przekracza kwoty 7,5 mln euro.

[ramka]

- ustawa z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (DzU nr 123, poz. 1291) znowelizowana 7 grudnia 2006 r. (DzU nr 245, poz. 1775)

- ustawa o warunkach dopuszczalności i nadzorowania pomocy publicznej dla przedsiębiorców (DzU z 2002 r. nr 141, poz. 1177), znowelizowana w 2003 r. (DzU nr 159, poz. 1537)

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu do pomocy de minimis

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 69/2001 z 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 traktatu (WE) w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 1860/2004 z 6 października 2004 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis dla sektora rolnego i sektora rybołówstwa (DzUrz. UE L 325 z 28 października 2004 r.)

[/ramka]

[ramka]- produkty rolne - oznaczają produkty wymienione w załączniku I do traktatu WE, z wyjątkiem produktów rybołówstwa;

- przetwarzanie produktów rolnych - to czynności na produkcie rolnym, w wyniku których również powstaje produkt rolny, z wyjątkiem czynności w gospodarstwach niezbędnych do przygotowania produktów zwierzęcych lub roślinnych do pierwszej sprzedaży;

- wprowadzanie do obrotu produktów rolnych - to posiadanie lub wystawianie produktu w celu sprzedaży, oferowanie go na sprzedaż, dostawa lub każdy inny sposób wprowadzania produktu na rynek, z wyjątkiem jego pierwszej sprzedaży przez producenta surowców na rzecz podmiotów zajmujących się odsprzedażą lub przetwórstwem i czynności przygotowujących produkt do pierwszej sprzedaży; sprzedaż produktu przez producenta surowców konsumentowi końcowemu uznaje się za wprowadzanie do obrotu produktów rolnych, jeśli następuje w odpowiednio wydzielonym do tego celu miejscu.[/ramka]