Służba BHP w firmie - jaki wpływ ma pracodawca

Pracodawca dostosowuje strukturę organizacyjną do specyfiki prowadzonej działalności. W jego gestii leżą decyzje, jakie komórki organizacyjne powinny funkcjonować, ilu zatrudniać w nich pracowników i na jakich stanowiskach.

Nieco inaczej przedstawia się sytuacja w przypadku wyspecjalizowanej komórki, jaką jest służba bhp. Pracodawca ma pewien poziom manewru w zakresie jej struktury, jednak nie zatrudni w niej przypadkowych osób, niespełniających określonych wymogów kwalifikacyjnych.

Limit etatów

Rozwój prowadzonej działalności jest z reguły pożądanym kierunkiem, zwłaszcza dla pracodawców będących jednocześnie przedsiębiorcami. Jednak towarzyszący mu wzrost zatrudnienia generuje dodatkowe obowiązki z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy. Jednym z nich jest powołanie służby bhp. Trzeba to zrobić, gdy w firmie zatrudnionych jest więcej niż 100 pracowników.

Mniejsi pracodawcy nie mają co prawda obowiązku tworzenia służby bhp. Nie oznacza to jednak, że problematyka bezpieczeństwa nie powinna być dla nich sprawą priorytetową. Taka firma powinna powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Jeśli nie ma osoby, która spełnia wymogi kwalifikacyjne do wykonywania zadań służby bhp, należy je powierzyć specjalistom spoza zakładu pracy.

Wytyczne w rozporządzeniu

Kodeks pracy nie reguluje szczegółowo problematyki funkcjonowania służby bhp. Niezbędne jest tu odwołanie się do przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 109, poz. 704 ze zm.), które ma zastosowanie do ogółu pracodawców.

Służba bhp to wyspecjalizowane i wyodrębnione komórki organizacyjne podlegające bezpośrednio pracodawcy. W firmie będącej jednostką organizacyjną, służba bhp podlega bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ważne warunki pracy

Zasadą jest, że liczbę pracowników służby bhp ustala pracodawca. Nie ma jednak w tym względzie zupełnej dowolności. Powinien bowiem uwzględnić stan zatrudnienia oraz występujące w zakładzie warunki pracy oraz związane z nimi zagrożenia zawodowe, a także uciążliwości pracy. Inaczej więc powinna przedstawiać się struktura służby bhp w przypadku dużej firmy produkującej oprogramowanie komputerowe, a inaczej w kopalni czy hucie.

Przepisy regulują przy tym minimalną liczbę pracowników komórki bhp w zależności od liczby pracowników >patrz tabelka.

Mając względny margines swobody co do ukształtowania stanu zatrudnienia w komórce bhp, pracodawca nie ma wyboru w zakresie kwalifikacji, jakimi powinny legitymować się osoby chcące świadczyć pracę w służbie bhp, jak również samych stanowisk pracy. Pracowników służby bhp zatrudnia się na stanowiskach:

- inspektorów,

- starszych inspektorów,

- specjalistów,

- starszych specjalistów,

- głównych specjalistów

do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.

Na każde z powyższych stanowisk przepisy rozporządzenia określają wymogi kwalifikacyjne, których nie przeskoczą znajomości ani szeroko rozumiane zdolności w innym zakresie.

Przykładowo specjalistą do spraw bhp może być osoba posiadająca:

- wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

- co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp.

Aby aplikować na stanowisko głównego specjalisty ds. bhp, niezbędne są natomiast:

- wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

- co najmniej 5-letni staż pracy w służbie bhp.

Warto ponadto zauważyć, że kierownikiem wieloosobowej komórki bhp może być wyłącznie osoba spełniająca wymogi kwalifikacyjne specjalisty do spraw bhp. ?

—Sebastian Kryczka, prawnik, ekspert prawa pracy

To nie jest zbędna formalność

Tworząc służbę bhp, warto przestrzegać zasad wynikających zarówno z przepisów kodeksu pracy, jak i rozporządzenia wykonawczego, nie tylko dla zapewnienia należytego poziomu bezpieczeństwa pracowników. Należy pamiętać, że zagadnienia związane z funkcjonowaniem służby bhp są kontrolowane przez inspektorów PIP. Kontroli podlegają zarówno kwestie formalne – takie jak wypełnienie obowiązku utworzenia służby i zatrudnienie w jej strukturach osób o właściwych kwalifikacjach, jak również wywiązywanie się pracowników komórek bhp ze swych licznych zadań. -