Skutki deregulacji w obrębie zawodu księgowego dotyczą tylko usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Podkreślenia wymaga fakt, że ponieważ zawód księgowego nadal nie jest uregulowany ustawowo, nie można mówić o deregulacji w sferze całego zawodu. Obejmuje ona tylko tych księgowych, którzy podejmą się usługowo rozliczeń finansowo-księgowych przedsiębiorców i zwalnia ich z konieczności posiadania certyfikatu Ministerstwa Finansów. Zmiany w tym zakresie wprowadziła ustawa z 9 maja 2014 r. o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych (DzU poz. 768), która obowiązuje od 10 sierpnia 2014 r. (ustawa deregulacyjna). Ustawa zniosła wymóg posiadania certyfikatu Ministerstwa Finansów na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.

Po prostu – przedsiębiorca

Deregulacja zaniepokoiła wiele osób, także księgowych będących członkami Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Obawiali się oni utraty prestiżu tego zawodu wskutek dopuszczenia osób niekompetentnych do wykonywania usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. W obecnej sytuacji prawnej nikt nie weryfikuje kwalifikacji i kompetencji takich osób. Wymaga się od nich jedynie niekaralności i ubezpieczenia OC. Przedsiębiorcy zajmujący się usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych mają obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością. Wynika on z art. 76h ust. 2 ustawy o rachunkowości. Zmiany w tym zakresie nastąpią 19 stycznia 2015 r. Od tego dnia zacznie bowiem obowiązywać rozporządzenie ministra finansów z 6 listopada 2014 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (DzU poz. 1616 ), które zastąpi dotychczasowe rozporządzenie w tej sprawie z 2008 r. Nowe rozporządzenie, w przeciwieństwie do dotychczas obowiązującego, wprowadza tylko jedną sumę gwarancyjną.

To od członków Koła Biur Rachunkowych, działającego przy Oddziale Okręgowym SKwP w Warszawie, wyszła inicjatywa rozwiązania zaistniałego problemu i wprowadzenia certyfikatu, który dawałby ochronę i samym księgowym, i przedsiębiorcom. Zarząd Główny SKwP przyjął dwie uchwały: w sprawie tytułu certyfikatu i rejestru certyfikowanych ekspertów usług księgowych. Certyfikat cieszy się zainteresowaniem w środowisku księgowych,  zaczynają się nim interesować  także przedsiębiorcy.

Różnice są istotne

Certyfikat Ministerstwa Finansów potwierdzał wiedzę księgowego w dacie otrzymania tego dokumentu. Natomiast dokument wydawany przez SKwP zobowiązuje osobę, która go otrzymała, do dokształcania się. Zatem poświadcza wiedzę na każdy dzień. Osoba, która otrzymała certyfikat MF, nie miała żadnych obowiązków w zakresie doszkalania się. Nikt nie kontrolował, czy księgowy z certyfikatem MF aktualizuje swoją wiedzę. Przy tak dynamicznie zmieniających się przepisach konieczność dokształcania się jest bezwzględna. Stowarzyszenie będzie wymagało od osób legitymujących się certyfikatem ustawicznego dokształcania się.

Każdy będzie mógł sprawdzić

SKwP prowadzi rejestr księgowych legitymujących się zawodowym tytułem „Certyfikowany ekspert usług księgowych". Opracowało zasady wpisu do tego rejestru i zasady jego prowadzenia. Certyfikat będzie wydawany również w języku angielskim (jeśli księgowy zgłosi takie zapotrzebowanie). Rejestr jest zamieszczony na stronie oddziału okręgowego w Warszawie. Przedsiębiorcy będą więc mogli sami poszukać tam fachowców i sprawdzić ich kwalifikacje. Przy SKwP działa Rada Pracodawców, która wyraża opinię o potrzebach kształcenia. Już ponad 200 osób w Okręgowym Oddziale w Warszawie legitymuje się certyfikatem. Podobne szkolenia prowadzą inne oddziały SKwP.

Krok 1. Kto może się ubiegać o tytuł

Tytuł „Certyfikowany ekspert usług księgowych" przewidziany jest dla osób, które prowadzą lub zamierzają prowadzić biura rachunkowe, czyli usługowo prowadzić księgi rachunkowe przedsiębiorcom. Takie osoby, w myśl ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,  są przedsiębiorcami i prowadzą działalność gospodarczą. Certyfikat potwierdza kwalifikacje  do prowadzenia tej działalności. O ten tytuł mogą się ubiegać osoby, które już mają certyfikat Ministerstwa Finansów, oraz osoby, które  go nie mają, ale ukończyły trzeci szczebel ścieżki edukacyjnej, prowadzonej przez SKwP. Muszą one odbyć dodatkowe, 32-godzinne szkolenie, kończące się egzaminem.

Celem kształcenia jest nabycie przez słuchaczy wiedzy i umiejętności na poziomie eksperckim, pozwalającym im na profesjonalną organizację usług księgowych i świadczenie ich na jakościowo najwyższym poziomie. Uczestnikiem kursu dla kandydatów na certyfikowanego eksperta usług księgowych może być osoba, która:

Osoba ubiegająca się o tytuł „Certyfikowany ekspert usług księgowych" musi przedłożyć odpowiednie dokumenty celem zakwalifikowania na szkolenie, następnie odbyć to szkolenie i zdać egzamin. Występując o certyfikat osoba ta zobowiązuje się do akceptowania zasad wprowadzonych przez SKwP, a zatem ustawicznego aktualizowania i doskonalenia swojej wiedzy oraz przestrzegania zasad kodeksu zawodowej etyki w rachunkowości.

Krok 2. Jaki jest zakres szkolenia

Szkolenie na certyfikowanego eksperta usług księgowych obejmuje następujące zagadnienia:

Te wszystkie zagadnienia ważne są zarówno z punktu widzenia osoby prowadzącej biuro rachunkowe, jak też od strony bezpieczeństwa przedsiębiorcy. Podczas szkolenia osoby te dowiadują się np. jak prawidłowo skonstruować umowę z klientem, bo to ona w dużej mierze warunkuje bezpieczeństwo obu stronom.  Umowa o świadczenie usług księgowych powinna być tak skonstruowana, żeby przewidywała i regulowała wszelkie zagadnienia i zdarzenia mogące wystąpić w toku wzajemnej współpracy. Istotna jest też sprawa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Powinna zabezpieczać zarówno osobę usługowo prowadzącą księgi, jak i przedsiębiorcę powierzającego swoje rozliczenia w jej ręce.

Szkolenie weryfikuje też w pewnym zakresie wiedzę z zakresu rachunkowości i podatków, z uwzględnieniem faktu, że gwarantem posiadanej wiedzy jest certyfikat wydany przez  Ministerstwo Finansów lub certyfikat świadczący o posiadaniu kwalifikacji głównego księgowego lub księgowego uzyskany  w SKwP, które to dokumenty wymagane są do wstąpienia na ścieżkę edukacyjną certyfikatu na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.

Krok 3. Jak realizować obowiązek dokształcania się

Osoby prowadzące biura rachunkowe, które uzyskają w SKwP tytuł „Certyfikowany ekspert usług księgowych", aby go utrzymać będą musiały doszkalać się w wymiarze 24 godzin rocznie. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, jako organizacja dbająca o wizerunek zawodu księgowego i przestrzegająca wspomnianych Międzynarodowych Standardów Edukacyjnych, stoi na stanowisku, że przy niejasnych i często zmieniających się przepisach stałe, ustawiczne podnoszenie kwalifikacji jest niezbędne. Certyfikat SKwP będzie zatem potwierdzał, że księgowy prowadzący biuro rachunkowe ustawicznie doskonali swoją wiedzę, czego nie potwierdzał  certyfikat MF.

Warunkiem zaliczenia obligatoryjnego szkolenia będzie udział w różnych formach edukacyjnych organizowanych przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce.

Krok 4. Jak utrzymać certyfikat

Należy podkreślić, że kolejnym niezbędnym warunkiem utrzymania certyfikatu jest przynależność do Stowarzyszenia, a co za tym idzie: konieczność przestrzegania zasad postępowania określonych w kodeksie zawodowej etyki w rachunkowości oraz poddanie się ewentualnym sankcjom organów dyscyplinarnych tej organizacji.

Przynależność do Stowarzyszenia skutkuje koniecznością opłacenia niewielkiej składki rocznej. Korzyści z członkostwa w organizacji zrzeszającej księgowych są natomiast ogromne. Członkowie mogą uczestniczyć bezpłatnie w przeróżnych konsultacjach,  odczytach i konferencjach. Mają zniżki na szkolenia i łatwiejszy dostęp do szeroko pojętej wiedzy. Ogromną popularnością cieszy się akcja „Bilans", przeprowadzana corocznie w zakresie tematyki z zamknięcia roku. ?

Członkostwo zobowiązuje

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest członkiem Międzynarodowej Federacji Księgowych IFAC i Europejskiej Federacji Księgowych i Audytorów Małych i Średnich Przedsiębiorstw. I właśnie członkostwo w tych organizacjach zobowiązuje SKwP do stosowania Międzynarodowych Standardów Edukacyjnych, które określają obowiązek dokształcania się księgowych. W większości krajów  Unii Europejskiej to organizacje społeczno-zawodowe nadają tytuły potwierdzające kwalifikacje  zawodowe księgowych. W Polsce taką organizacją jest Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, które nie tylko zrzesza i szkoli środowisko księgowych, ale też potwierdza ich umiejętności stosownymi dokumentami. Prawo tej organizacji do wydawania certyfikatów, potwierdzających wiedzę i umiejętności księgowych, jest bezdyskusyjne.