Znaczna część księgowych narażona jest na nakłanianie do zachowań nieetycznych, skutkujących nadużyciami. Jak Pani ocenia to zjawisko?

Odpowiada Prof. dr hab. Anna Karmańska, Kierownik Katedry Rachunkowości w Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Przewodnicząca Komisji Etyki Stowarzyszenia Księgowych w Polsce :

Świat biznesu z różnych powodów jest trudny dla wielu jego aktorów. W tych „wielu" jest także duża zawodowa grupa księgowych. Osoby zajmujące się rachunkowością praktycznie każdego dnia mogą zetknąć się z sytuacjami rzucającymi smugę cienia na ich profesjonalizm zawodowy. Może wynikać to z nakłaniania innych – i co gorsza akceptowania – z gruntu nagannych praktyk łamania prawa, obojętne czy w podatkowym, czy też innym obszarze, ważnym dla bezpiecznego prowadzenia biznesu, a mającym odzwierciedlenie w księgach rachunkowych.

Smugę tę można usunąć, przyjmując odważną postawę stawiania czoła trudnym etycznym dylematom i rozwiązując je wyłącznie w duchu zawodowej etyki. Często jednak cena, jaką musi się płacić za taką godność zawodową, za dawanie świadectwa dla prestiżu wykonywanego zawodu, może być tak duża, że księgowemu nie starcza nie tylko odwagi, ale nawet sił na wyrażanie sprzeciwu wobec napotkanych okoliczności.

Czy Pani jako przewodnicząca Komisji Etyki tej organizacji dostrzega zainteresowanie księgowych kodeksem?

Stowarzyszenie wyposażyło polskich księgowych skutecznie w oręż, który może i powinien być użyty przez księgowych w sprawach dla nich etycznie trudnych. Doceniają oni istnienie Kodeksu i traktują go poważnie. Świadczy o tym dobitnie rosnąca lista sygnatariuszy kodeksu, czyli osób i podmiotów, niebędących członkami Stowarzyszenia, deklarujących dobrowolne przyjęcie do stosowania kodeksu. Dla członków Stowarzyszenia kodeks jest obowiązkowy.

Warto nadmienić, iż wśród sygnatariuszy zbiorowych są wszystkie jednostki działu administracji rządowej obejmującej sprawiedliwość. Byłoby dobrze, gdyby za tym ostatnim przykładem do rejestru sygnatariuszy dołączyły jednostki administracyjne w pionach innych ministerstw i urzędy skarbowe.

Wydaje się oczywiste, że pośród sygnatariuszy kodeksu powinny występować także liczne firmy notowane na giełdzie, ale także i te, które chlubią się zaszczytnymi tytułami, ważnymi marketingowo, ale uzyskiwanymi m.in. dzięki deklarowaniu wyłącznie transparentnych działań w obszarze rachunkowości.

Jak organizacje międzynarodowe oceniają nasz kodeks etyki?

Polski kodeks zawodowej etyki w rachunkowości wyróżnia Polskę pozytywnie w skali światowej. Mówi się o nim w superlatywach na forach organizacji międzynarodowych i tam też wyraża się nadzieję, że wkrótce stanie się on standardem wykraczającym poza granice Polski.

Osobiście jestem z tego powodu bardzo dumna, a jednocześnie jako członek Zarządu Europejskiej Federacji Księgowych i Audytorów Małych i Średnich Przedsiębiorstw z siedzibą w Brukseli, organizacji działającej na forum europejskim na rzecz reprezentowania interesów księgowych małych i średnich przedsiębiorstw (European Federation of Accountants and Auditors EFAA) – dołożę wszelkich starań, aby do tego skutecznie się przyczynić.

Stowarzyszenie tworzy Bank Dylematów Etycznych. Czy pomoże on księgowym w podejmowaniu trudnych decyzji i przeciwstawianiu się nakłanianiom do nieetycznych zachowań?

Komisja Profesjonalizmu Zawodu Księgowego Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz Komisja Etyki przy Zarządzie Głównym SKwP opracowały zasady tworzenia Banku Dylematów Etycznych. Idea Banku świadczy o istnieniu uzasadnionej potrzeby uruchamiania i wspomagania specjalnego programu kształcenia w zakresie zasad etycznych w rachunkowości.

Bank jest analizą przypadków, bardzo ważnych w zawodowych, akademickich i innych formach szkoleń. Obecnie otwarty jest po raz kolejny konkurs na najlepsze opracowanie dylematu etycznego. Wszystkie osoby, które pragną mieć swój wkład w rozwój profesjonalizmu w środowisku zawodowym księgowych, serdecznie zapraszam do włączenia się w tę akcję. Każdy udział zauważymy i docenimy.

Szczegóły i przykłady można znaleźć na stronie www.skwp.pl. A przed zbliżającym się końcem roku i początkiem nowego, życzę wszystkim osobom związanym zawodowo z rachunkowością, aby przyszły rok nie przyniósł Państwu dylematów etycznych.

—rozmawiała Wiesława Moczydłowska