I to już za rok obrotowy, który rozpoczął (rozpocznie) się w 2008 r. To jedna z nowości, które weszły w życie 2 maja 2008 r.

W pkt 4 informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego trzeba będzie też podać informacje o:

- charakterze i celu gospodarczym zawartych przez jednostkę umów nieuwzględnionych w bilansie w zakresie niezbędnym do oceny ich wpływu na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy. Chodzi tutaj o wymienienie umów, niezależnie od tego, jakie podmioty są ich stronami, które wpływają w istotny sposób na ryzyko (a w bilansie nie zawiązano na nie rezerw) bądź też które mogą przynieść jednostce istotne korzyści (np. podpisane kontrakty, umowy przedwstępne o istotnej wartości);

- istotnych transakcjach (wraz z ich kwotami) zawartych przez jednostkę na innych warunkach niż rynkowe ze stronami powiązanymi, przez które rozumie się jednostki powiązane (w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 43 ustawy o rachunkowości) oraz:

a) osobę, która jest członkiem organu zarządzającego, nadzorującego lub administrującego jednostki lub jednostki z nią powiązanej, lub

b) osobę, która jest małżonkiem lub osobą faktycznie pozostającą we wspólnym pożyciu, krewnym lub powinowatym do drugiego stopnia, przysposobionym lub przysposabiającym, osobą związaną z tytułu opieki lub kurateli w stosunku do którejkolwiek z osób będących członkami organu zarządzającego, nadzorującego lub administrującego jednostki lub jednostki z nią powiązanej, lub

c) jednostkę kontrolowaną, współkontrolowaną lub inną jednostkę, na którą znaczący wpływ wywiera lub posiada w niej znaczącą ilość głosów, bezpośrednio albo pośrednio osoba, o której mowa w lit. a i b, lub

d) jednostkę realizującą program świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia, skierowany do pracowników jednostki lub innej będącej jednostką powiązaną

– wraz z informacjami określającymi charakter tych transakcji. Informacje dotyczące poszczególnych transakcji mogą być zgrupowane według ich rodzaju, z wyjątkiem przypadku gdy informacje na temat poszczególnych transakcji są niezbędne dla zrozumienia ich wpływu na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki.

[srodtytul]Aby nie działać na szkodę spółki [/srodtytul]

Krąg podmiotów, z którymi zawarcie umowy na warunkach odbiegających od rynkowych powoduje obowiązek ujawnienia transakcji, jest bardzo szeroki i obejmuje nie tylko jednostki powiązane (tj. jednostkę dominującą, znaczącego inwestora i jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone), ale również m.in. członków zarządów oraz członków organów nadzorczych jednostki oraz ich rodzin. Unormowanie to ma w pewnym sensie charakter prewencyjny, sprzyjający ograniczeniu zjawiska działania na szkodę jednostki poprzez zawieranie niekorzystnych umów z osobami i podmiotami powiązanymi w wyżej określonym tego słowa znaczeniu. Istotne jest, że ujawnieniu będą podlegały wszelkie istotne transakcje przeprowadzone na warunkach nierynkowych, tzn. zarówno te, w których „nierynkowa” korzyść z zawarcia umowy przypada kontrahentowi (np. sprzedaż spółce zależnej środka trwałego po niższej niż rynkowa cenie), ale też takie, gdzie korzyść leży po stronie jednostki (np. dzierżawa od firmy należącej do żony jednego z członków rady nadzorczej pomieszczeń gospodarczych po cenie niższej niż rynkowa).

Informacje o tych transakcjach stają się jawne nie tylko dla organów nadzorczych i właścicieli jednostki, ale praktycznie dla każdego (sprawozdanie finansowe trafia m.in. do urzędu skarbowego i sądu rejestrowego).

[srodtytul]Jawne wynagrodzenie audytora [/srodtytul]

Spółki będą musiały też ujawnić wynagrodzenie biegłego rewidenta lub podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych, wypłacone lub należne za rok obrotowy odrębnie za:

- obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego,

- inne usługi poświadczające (np. przeglądy sprawozdań śródrocznych),

- usługi doradztwa podatkowego,

- pozostałe usługi (np. doradztwo w zakresie organizacji rachunkowości, opinie o stosowaniu prawa bilansowego).

W mojej ocenie przepis ten należy interpretować dosłownie, tzn. w informacji dodatkowej, jaką sporządzimy za rok 2008, wykażemy wynagrodzenie biegłego wypłacone mu w tym roku z tytułu zbadania sprawozdania finansowego za rok 2007 (proces badania trwał i, jak należy zakładać, zakończył się w roku 2008 i wówczas dokonano wypłaty bądź zarachowano zobowiązanie wobec audytora).

[srodtytul]Informacje o dobrych praktykach [/srodtytul]

Ład korporacyjny (inaczej: dobre praktyki w spółkach, corporate governance) to ogół norm stosowanych w sferze zarządzania i nadzoru nad spółką, a także norm dobrych praktyk w relacjach między spółką a akcjonariuszami, z uwzględnieniem ochrony interesów akcjonariuszy mniejszościowych.

Na mocy nowelizacji spółki, których papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, będą obowiązane do zamieszczenia w sprawozdaniu z działalności jednostki informacji o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego.

Więcej o problematyce ładu korporacyjnego można znaleźć np. na stronach internetowych warszawskiej giełdy.

[ramka][b]Większa odpowiedzialność zarządu i rad nadzorczych[/b]

Od 2 maja do ustawy o rachunkowości dodano nowy art. 4a, zgodnie z którym kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności spełniały wymagania przewidziane w tej ustawie. Kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego odpowiadają solidarnie wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem stanowiącym naruszenie tego obowiązku.

Nowością jest tutaj nie tyle wprowadzenie odpowiedzialności jako takiej (można było ją ponosić także na mocy innych ustaw, tj. kodeksu spółek handlowych i kodeksu cywilnego), ile wprowadzenie solidarnej odpowiedzialności zarządu i członków organów nadzorczych.[/ramka]

[ramka][b]Zmiany definicji[/b]

Do ustawy o rachunkowości wprowadzono definicję członka organu jednostki. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5a status taki posiada osoba fizyczna, pełniąca funkcję członka zarządu lub innego organu zarządzającego, członka rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego, jak również innego organu administrującego, powołana do pełnienia tej funkcji zgodnie z postanowieniami umowy spółki, statutu lub innymi obowiązującymi jednostkę przepisami prawa.

Nieznacznie zmodyfikowano definicję kierownika jednostki (nastąpiło m.in. dostosowanie jej do przepisów prawa upadłościowego i naprawczego).Zmieniono również niektóre przepisy zawierające delegacje ustawowe kierowane do ministra finansów.[/ramka]

[i]Autor jest biegłym rewidentem współpracującym z TPA Horwath Horodko Audit Poznań [/i]