Aż 80 proc. przedsiębiorstw na świecie w ciągu ostatniego roku zwiększyło swoje inwestycje w systemy sztucznej inteligencji – wynika z najnowszego raportu Capgemini. Praca z tą technologią wkrótce stanie się więc naszą codziennością. Czy jesteśmy przygotowani na tę rewolucję? Najnowsze badania ABB, które „Rzeczpospolita” publikuje jako pierwsza, nie napawają optymizmem.
Zmienia się rola inżyniera
Analizy pokazują, że Polacy mają świadomość wyzwań, z jakimi przyjdzie się nam mierzyć. Trzy czwarte studentów kierunków inżynierskich nad Wisłą uważa bowiem, iż otwartość na nowe technologie to klucz do sukcesu w ich zawodzie. Jest jednak jedno „ale”. Za zmianami nie nadąża system kształcenia. Okazuje się, że mniej niż połowa ankietowanych (40 proc.) w badaniu ABB „Inżynierowie 4.0” przyznaje, że na studiach zdobywa podstawową wiedzę z zakresu sztucznej inteligencji.
W efekcie co czwarty student ma obawy, czy po ukończeniu nauki będzie gotowy do pracy w realiach Przemysłu 4.0. Tymczasem AI w coraz większym stopniu wpływa na rynek pracy, w tym na zawody wymagające wysokich kwalifikacji. Zgodnie z danymi z raportu „AI na polskim rynku pracy”, przygotowanym przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE), technologia dotknie w szczególności zawody wykonywane właśnie przez osoby z wyższym wykształceniem. Już teraz połowa z nich spotyka się ze sztuczną inteligencją przynajmniej raz w miesiącu. To częściej niż pracownicy z wykształceniem średnim, zawodowym i podstawowym. Eksperci PIE zauważają, iż w czołówce zawodów z największą ekspozycją na AI są inżynierowie – zajęli 11. miejsce (na 938 uwzględnionych).
Czytaj więcej
Zbyt wolne nadążanie edukacji, w tym programów szkół wyższych, za szybkimi zmianami w gospodarce i społeczeństwie, to nie tylko polski problem. I jeden z powodów malejącej popularności studiów.
Przemysław Zakrzewski, dyrektor Korporacyjnego Centrum Technologicznego ABB w Krakowie, które blisko współpracuje z kilkoma wiodącymi polskimi uczelniami technicznymi, przekonuje, że przyszli inżynierowie jak najwcześniej powinni uczyć się pracy z AI. – W naszym centrum nauka spotyka się z biznesem i widzimy, jak wraz z rozwojem sztucznej inteligencji zmienia się rola inżyniera – komentuje. I podkreśla, że ten musi mieć już nie tylko solidną wiedzę techniczną, ale również umiejętność integracji technologii z szerokim kontekstem społecznym i ekonomicznym.
– Musi być elastyczny, kreatywny i zdolny do pracy w interdyscyplinarnych zespołach – wyjaśnia Zakrzewski.
Ile firm wdrożyło sztuczną inteligencję?
Badanie ABB, które przeprowadzono wśród 700 studentów polskich uczelni technicznych, wskazuje, że dla grupy ponad trzech czwartych respondentów liczy się dziś elastyczność i otwartość na nowe pomysły. I to nawet bardziej niż cyfrowe kompetencje. Połowa z nich chce też poznać podstawy sztucznej inteligencji. Widać jednak lukę między tym, czego oczekują, a tym, co oferuje im uczelnia. Studenci mówią o brakach w procesie nauczania – niemal dwóch na trzech ankietowanych zaznacza, że ma niewystarczający dostęp do nowoczesnych technologii, gdy w zakładach przemysłowych widok inżyniera w goglach VR na głowie i z tabletem w ręku nikogo już nie dziwi.
– Przedsiębiorstwa wychodzą już z eksperymentalnej fazy wdrażania nowych rozwiązań i zaczynają skalować zastosowanie generatywnej sztucznej inteligencji. Wiele organizacji postawiło sobie ambitny cel wprowadzenia AI do wszystkich obszarów swojej działalności – mówi Paweł Szreder, partner Bain & Company.
Z prognoz tej firmy wynika, że globalny rynek sprzętu i oprogramowania związanego z AI będzie rósł w tempie 40–55 proc. rocznie. Te będą zalewać przedsiębiorstwa i instytucje. A to zjawisko sprawi, że umiejętność współpracy z AI stanie się wśród pracowników bezcenna. Dziś jeszcze aż tak to zjawisko nie jest odczuwalne, bo tylko 28 proc. polskich firm wdrożyło narzędzia wykorzystujące sztuczną inteligencję, a kolejne 30 proc. planuje ich implementację w najbliższych miesiącach. Tak przynajmniej twierdzą analitycy KPMG. Leszek Ortyński, lider ds. data science i AI w KPMG w Polsce, zaznacza, że sztuczna inteligencja przestaje być technologią dostępną jedynie dla wybranych. – Wyrasta na nieodłączne narzędzie poprawiające efektywność i konkurencyjność przedsiębiorstw – dodaje.
Efekt? Firma Gartner szacuje, że do 2027 r. aż 80 proc. specjalistów IT będzie musiało włączyć do swojej pracy narzędzia oparte na AI.
Czy umiemy obsługiwać narzędzia AI?
Analitycy ClickMeeting zauważają, iż z oprogramowania i usług online wykorzystujących technologię sztucznej inteligencji korzysta dziś 44 proc. Polaków. Według danych Personnel Service ten odsetek jest jednak zdecydowanie niższy – sięga 13 proc. Rozbieżność w wynikach badań jest duża, ale istotniejsze jest to, czy radzimy sobie z AI. Jak zatem nam idzie? Nie najlepiej. – Użytkownicy gubią się dzisiaj w natłoku informacji o AI, dostępnych rozwiązaniach i możliwościach. Paradoksalnie rozwój sztucznej inteligencji spowodował, że jak nigdy wcześniej potrzebują oni praktycznych wskazówek i doradztwa, co obserwuję szczególnie w firmach, które chcą z tej rewolucji AI skorzystać – twierdzi Radosław Mechło z BUZZcenter.
Podobnie uważa Julia Krysztofiak-Szopa, była szefowa Startup Poland, zajmująca się szkoleniami z zakresu wykorzystania AI w codziennej pracy. – Ludzie bardzo szybko zaczęli korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, tyle że wielu z nich nie jest świadomymi użytkownikami – przyznaje.
Ekspertów nie dziwi, że użytkownicy mają problemy. – Sam przetestowałem ponad 2 tys. rozwiązań i skoro poruszanie się po tym ekosystemie AI nie jest proste dla praktyka, to co dopiero dla osoby, która zaczyna przygodę ze sztuczną inteligencją – tłumaczy Mechło.
Ale deficyt kompetencji to jedno, innym wyzwaniem jest negatywne nastawienie do AI. Jak podaje CBOS, niemal 40 proc. Polaków widzi w tej technologii więcej zagrożeń niż szans (kolejne 29 proc. ma wobec sztucznej inteligencji mieszane odczucia). Część specjalistów przekonuje, że obawy są na wyrost. – Jak dotąd nie widzimy redukcji etatów w IT, którą można by powiązać z rozwojem AI. Wręcz przeciwnie, firmy, które na nią postawiły, zaczęły zatrudniać – wskazuje Andrzej Winiarski z Holisticon Insight.
Wedle raportu EY i Liberty Global prawie połowa stanowisk w Polsce może skorzystać na wdrożeniu AI, a realnie zyska co trzecie miejsce pracy, które dziś opiera się na nowoczesnej infrastrukturze i technologii.
