Rz: Czy nieodebranie informacji o zamiarze przeprowadzenia kontroli skutkuje tym, że ZUS może po tym czasie jednocześnie wejść na teren zakładu i wnieść o nałożenie grzywny na płatnika?
Andrzej Radzisław: Inspektor ma obowiązek zawiadomić przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli. W tym celu doręcza zawiadomienie o zamiarze jej wszczęcia płatnikowi składek lub osobie upoważnionej przez płatnika składek. Inspektor kontroli ZUS może ustalić termin kontroli nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Po upływie 30 dni wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia. Na pisemny wniosek płatnika składek wszczęcie kontroli może nastąpić przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Doręczenie zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli następuje za pośrednictwem poczty albo osobiście przez inspektora kontroli ZUS. Zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie dokonuje się w przypadku, gdy:
1. płatnik składek nie przebywa w miejscu zamieszkania lub zameldowania będącego siedzibą firmy lub miejscem prowadzenia działalności,
2. doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.
Na zawiadomieniu jest numer telefonu inspektora, pod którym przedsiębiorca może się umówić na dzień rozpoczęcia kontroli. Jeżeli inspektor nie zawiadomi o zamiarze kontroli, nie może wejść na teren zakładu.
Nawet gdy przedsiębiorca odebrał zawiadomienie o zamiarze przeprowadzenia kontroli, umówił się z inspektorem na określony dzień i w tym dniu jest on nieobecny w zakładzie, a osoba, którą wyznaczył jest chora, to nie poniesie on żadnych konsekwencji, gdy jego nieobecność również jest usprawiedliwiona, np. wyjazdem służbowym.
Gdyby jednak taka sytuacja się powtarzała, to w razie nieobecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej albo niewskazania takiej osoby, czynności kontrolne mogą być wykonywane w obecności innego pracownika kontrolowanego lub w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, niebędący jednak pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę.
Ewentualne złożenie wniosku o ukaranie płatnika karą grzywny za utrudnianie kontroli jest uzależnione od oceny danego stanu faktycznego.
Czy płatnikowi, który utrudnia przeprowadzenie kontroli na wiele sposobów (nie stawia się w firmie, wypuszcza na teren zakładu psy itd.) grozi tylko jedna grzywna?
Jeżeli płatnik zostałby ukarany karą grzywny i ponownie utrudnia przeprowadzenie kontroli, to inspektor może ponownie złożyć wniosek o ukaranie go karą grzywny.
Czy za utrudnianie kontroli można też uznać bierny opór, kiedy płatnik nie pomaga ani nie przeszkadza, i kontrola zostanie przeprowadzona?
Jeżeli płatnik składek bez entuzjazmu, ale wykonuje obowiązki, jakie nakłada na niego ustawodawca, to nie może być ukarany karą grzywny. Te obowiązki są wymienione w ustawie systemowej. Płatnik musi m.in. udostępnić wszelkie dokumenty i inne nośniki informacji związane z zakresem kontroli (książkę kontroli, upoważnienia, protokoły kontroli, pozostałą dokumentację, sporządzić i wydać kopie dokumentów związanych z zakresem kontroli, zapewnić niezbędne warunki do przeprowadzenia czynności kontrolnych, udzielać wyjaśnień, przedstawić tłumaczenia dokumentacji sporządzonej w języku obcym na język polski. Przykładowo okoliczność, że składane przez przedsiębiorcę wyjaśnienia nie podobają się inspektorowi bądź są ogólnikowe, nie stwarza podstaw do ukarania płatnika.
—not. j.kal.
