Odszkodowanie za wypadek przy pracy po spłacie długu w ZUS

ZUS odmówił mi jednorazowego odszkodowania w związku z wypadkiem przy pracy, do którego doszło 24 listopada 2015 r. (wniosek złożyłem 30 listopada), bo uznał, że to prawo się przedawniło. ZUS podał, że na dzień wypadku i złożenia wniosku miałem zaległości w składkach (2,3 tys. zł) i nie uregulowałem ich w ciągu 6 miesięcy od tego zdarzenia. Organ nie kwestionuje samego wypadku, a działalność dawno już zakończyłem. Czy od tej decyzji ZUS warto odwołać sie do sądu? – pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: ustawa wypadkowa) za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło:

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez etatowca zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez niego czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia,

- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między jego siedzibą a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Ponadto art. 3 ust. 3 pkt 8 tej ustawy wskazuje, że za wypadek przy pracy uważa się też nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jakie świadczenia

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy wypadkowej ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Co jednak istotne, art. 6 ust. 2 pkt 1 tej ustawy wskazuje, że świadczenia wypadkowe (w tym jednorazowe odszkodowanie) nie należą się osobom prowadzącym pozarolniczą działalność, gdy w dniu wypadku lub złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej występuje zadłużenie w składkach społecznych ponad 6,60 zł, do czasu spłaty całości zadłużenia, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 3.

Jak podkreślił Sąd Najwyższy w postanowieniu z 11 stycznia 2013 r. (II  UK 243/12), ustawodawca przyjął, że świadczenia te nie przysługują w razie posiadania przez takie osoby w dniu wypadku zadłużenia ze składek na ubezpieczenia społeczne (zatem na wszystkie, a nie tylko na ubezpieczenie wypadkowe) na kwotę przekraczającą 6,60 zł – do czasu spłaty całości zadłużenia, a więc uregulowania wszystkich zaległych składek. I to niezależnie od tego, czy dotyczą one działalności pozarolniczej, w związku z prowadzeniem której powstało zdarzenie wypadkowe, czy działalności wcześniej zakończonej.

Czyste konto

Artykuł 6 ust. 3 ustawy wypadkowej stanowi, że prawo do świadczeń, w tym do jednorazowego odszkodowania, przedawnia się, jeżeli zadłużenie z art. 6 ust. 2 nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie tych świadczeń z powodu choroby zawodowej.

Z opisu czytelnika wynika, że w dniu zdarzenia podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu z prowadzonej działalności i miał wtedy 2,3 tys. zł zadłużenia składkowego. Dlatego ZUS słusznie przyjął, że do czasu jego spłaty przedsiębiorcy nie przysługiwało prawo do jednorazowego odszkodowania. Artykuł 6 ust. 3 ustawy wypadkowej wyznacza termin na uregulowanie zadłużenia, czyli 6 miesięcy od dnia wypadku lub od złożenia wniosku o przyznanie świadczeń za chorobę zawodową, pod rygorem przedawnienia prawa do jednorazowego odszkodowania. Ponieważ w tym czasie przedsiębiorca nie spłacił długu, przedawniło się jego prawo do odszkodowania. Zarówno na dzień wypadku, jak i na dzień składania wniosku o wypłatę świadczenia przedsiębiorca miał zadłużenie w ZUS i nie uregulował go później.

W zbliżonym stanie faktycznym takie stanowisko zajął Sąd Rejonowy w Białymstoku w wyroku z 22 kwietnia 2015 r. (VI U 308/14).

WNIOSEK

Decyzja ZUS jest prawidłowa. Przedsiębiorca nie ma uzasadnionych podstaw do ewentualnej jej zmiany przez sąd w następstwie swojego odwołania.

podstawa prawna: art. 3 ust. 1 pkt 1, ust. 3 pkt 8, art. 6 ust. 2 pkt 1, art. 6 ust. 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 1242 ze zm.)