Na dwa miesiące (od 1 sierpnia do 30 września) zawarliśmy umowę ze zleceniobiorcą. Zgłosiliśmy go tylko do ubezpieczenia zdrowotnego, bo równocześnie w innej firmie zarabiał powyżej minimalnego wynagrodzenia (za pracę na część etatu). Od 1 września musieliśmy go zgłosić również do ubezpieczeń społecznych (nie przystąpił do chorobowego). Jak rozliczyć składki i podatek od wynagrodzenia za te dwa miesiące pracy ?(4320 zł), które wypłacimy zleceniobiorcy na początku października? – pyta czytelniczka.

W tej sytuacji składki na ubezpieczenia społeczne należy naliczyć jedynie od przychodu w części należnej zleceniobiorcy za wrzesień. Natomiast podstawą do naliczenia składki zdrowotnej będzie zarobek za dwa miesiące pracy, pomniejszony o składki społeczne pobrane z pensji zleceniobiorcy.

Gdy zleceniobiorca pracuje na podstawie umowy, w której zarobek określono kwotowo, składki na jego ubezpieczenia społeczne nalicza się od przychodu wypłaconego mu w danym miesiącu. Ponieważ strony umów cywilnoprawnych nie mają narzuconych miesięcznych terminów rozliczenia, powstaje pytanie, co z miesiącami, w których zleceniobiorca nie otrzymał żadnej wypłaty?

Skoro nie było przychodu, nie ma też podstawy do oskładkowania. Nie zwalnia to jednak zleceniodawcy ze złożenia za taki miesiąc raportu. Wykazuje w nim jednak zerową podstawę wymiaru składek i zerowe kwoty danin.

Skoro wykonawca zlecenia otrzyma wynagrodzenie z tytułu kilkumiesięcznej pracy na sam jej koniec, składki od tego przychodu należy rozliczyć dopiero w dokumentach składanych za miesiąc dokonania wypłaty. W tym przypadku będzie to raport za październik, który należy złożyć na początku listopada. Natomiast raporty RZA (za sierpień) i RCA (za wrzesień) trzeba złożyć z zerowymi podstawami składek i zerową ich wysokością.

W październiku zleceniobiorca otrzyma przychód za dwa miesiące wykonywania umowy-zlecenia. Jednak tylko przez część tego okresu był objęty obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Przepisy nie regulują, jak w tej sytuacji ustalić wysokość przychodu do naliczenia składek społecznych.

Praktycy najczęściej dzielą zarobek ze zlecenia przez liczbę dni wykonywania umowy, a wynik mnożą przez okres trwania obowiązku ubezpieczeń. W opisanej sytuacji będzie to kwota:

4360 zł : 61 dni x 30 dni = 2124,59 zł.

Z kolei podstawą do naliczenia składki zdrowotnej będzie pełny zarobek pomniejszony o składki społeczne pobrane od zleceniobiorcy:

4360 zł – (207,36 zł  + 31,87 zł)= 4080,77 zł.

Ponieważ termin wypłaty wynagrodzenia należnego zleceniobiorcy przypadnie w październiku, czyli już po zakończeniu umowy, składki te należy rozliczyć w raporcie RCA za ten miesiąc z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 xx.

Podstawą do naliczenia zaliczki na podatek dochodowy jest przychód zleceniobiorcy, pomniejszony o składki społeczne pobrane z jego pensji oraz o koszty uzyskania przychodu. Koszty to równowartość 20 proc. przychodu pomniejszonego o składki społeczne. Od zaliczki ustalonej w wysokości 18 proc. tej podstawy odlicza się część składki zdrowotnej (7,75 proc. podstawy jej wymiaru).