- Jestem obywatelem Polski. Do 31 marca prowadziłem działalność na własny rachunek w Niemczech. Obecnie rozważam rozpoczęcie działalności gospodarczej w Polsce. Czy mógłbym przez pierwsze dwa lata prowadzenia firmy opłacać składki do ZUS na preferencyjnych warunkach?
– pyta czytelnik.
Możliwość opłacania niższych składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej wynika z art. 18a ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.), dalej ustawa o sus.
Wskazuje on na prawo do opłacania znacznie niższych składek, bo liczonych od podstawy wymiaru nie niższej niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia (można też zadeklarować wyższą kwotę). Z takiego przywileju może korzystać osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą przez pierwsze 24 miesiące funkcjonowania biznesu.
Przepis art. 18a ust. 2 ustawy o sus wyłącza jednak z kręgu tych, którzy mogą skorzystać z tej ulgi w składkach, osoby które:
- prowadzą obecnie pozarolniczą działalność lub prowadziły ją w okresie ostatnich 60 miesięcy,
- wykonują działalność na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności.
W przypadku przedstawionym przez czytelnika mamy do czynienia z sytuacją, w której działalność na własny rachunek była wcześniej prowadzona, ale w innym państwie. Ze względu na to, że po zakończeniu działalności w Niemczech zamierza on założyć firmę w Polsce, trzeba ustalić, jak taką sytuację regulują unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Prawo do korzystania z ulgi nie będzie bowiem przysługiwało, jeśli zarówno z poprzedniej, jak i kolejnej działalności osoba ta objęta jest obowiązkiem ubezpieczeń społecznych w Polsce.
Regulacje unijne wskazują, w którym państwie członkowskim powinna być ubezpieczona osoba, która przenosi działalność z jednego do drugiego państwa członkowskiego lub równolegle prowadzi biznes w dwóch lub kilku państwach unijnych. A w omawianym przypadku żadna z tych sytuacji nie ma miejsca. Czytelnik zamknął firmę w jednym państwie (w Niemczech) i zamierza rozpocząć zupełnie nową działalność w innym kraju (czyli w Polsce).
W takim przypadku jedynym przepisem, który ma zastosowanie, jest art. 11 ust. 3a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. (DzU UE L 166/1 z 30 kwietnia 2004 r.).
Zgodnie z nim osoba podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym wykonuje pracę na własny rachunek. Zatem podczas prowadzenia działalności w Niemczech czytelnik objęty był niemieckim ustawodawstwem w zakresie zabezpieczenia społecznego. Jeżeli rozpocznie prowadzenie działalności w Polsce (zarejestruje tutaj tę działalność), to na podstawie tego samego przepisu zostanie objęty polskim systemem ubezpieczeń.
W konsekwencji w Polsce czytelnik będzie miał obowiązek opłacać składki na ubezpieczenia społeczne, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o sus. Wyjątek stanowi ubezpieczenie chorobowe, które dla przedsiębiorców jest dobrowolne. Czytelnik może przy tym skorzystać z prawa do opłacania składek do ZUS na preferencyjnych zasadach, określonych w art. 18a ustawy o sus.
Prowadząc działalność w Niemczech podlegał bowiem niemieckiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego. Taka wcześniejsza zagraniczna działalność nie jest przeszkodą do skorzystania przez przedsiębiorcę z tej ulgi.
