Prawo do zwolnienia wartości prezentu ze składek zdeterminowane jest przede wszystkim źródłem jego sfinansowania. ZUS nie żąda opłacenia danin wówczas, gdy szef pokryje koszty zakupu świątecznych podarków ze środków:

• przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, i tutaj nie ma znaczenia wartość ani rodzaj świadczenia,

• funduszu utworzonego na cele socjalno-bytowe na podstawie układu zbiorowego pracy u pracodawców, którzy nie tworzą zfśs – tutaj jednak trzeba pamiętać o limicie zwolnienia do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego, którą określa art. 5 ust. 2 ustawy z 4 marca 1994 o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.); w 2011 r. jest to kwota 1093,93 zł dla zatrudnionego w normalnych warunkach.

Oczywiście warunkiem zwolnienia ze składek świadczeń pochodzących z zfśs jest stosowanie kryteriów socjalnych przy udzielaniu wsparcia na święta.

Ważne i źródło, i udział

Również ustawa o PIT przewiduje zwolnienie z podatku wartości rzeczowych świadczeń oraz świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zfśs (w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.; dalej ustawa o PIT).

Ale po pierwsze przepis ten wskazuje limit tego zwolnienia do 380 zł rocznie. Po drugie mówi, że za rzeczowe świadczenie nie należy uznawać bonów, talonów ani innych znaków, które uprawniają do ich wymiany na towary lub usługi. Podsumowując, zwolnienie od PIT świadczeń otrzymanych przez pracowników możliwe jest, jeżeli są spełnione łącznie następujące przesłanki:

• świadczenie ma charakter świadczenia rzeczowego lub pieniężnego,

• źródłem finansowania są w całości środki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych,

• wartość świadczeń (pieniężnych i rzeczowych) nie przekracza w roku podatkowym kwoty 380 zł.

Użyte w powołanym wyżej przepisie sformułowanie „sfinansowane w całości z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych” oznacza, że pracodawca bądź związki zawodowe muszą sfinansować lub współfinansować świadczenia na rzecz pracowników z wymienionych funduszy.

Pracodawca nie musi więc pobrać podatku, jeśli na zakup upominków  przeznaczył tylko środki socjalne. Ale nie oznacza to, że musiał pokryć cały koszt ich zakupu.

Ustawodawca nie odnosi się bowiem do wielkości udziału w finansowaniu świadczeń. Możliwe jest więc zarówno sfinansowanie przez firmę 100 proc. wartości świadczeń, jak i  częściowe pokrycie kosztu ich zakupu, byle z właściwego, socjalnego, źródła.

Nici ze zwolnienia, gdy np. paczkę dla pracownika szef skompletował kupując produkty po części z zfśs i ze środków obrotowych. Zwolnienie ma jednak moc, gdy pracownik częściowo dopłaci do świadczenia, a resztę pracodawca pokrył ze środków zfśs.

Karty tak, bony nie

Z opisanego zwolnienia z podatku mogą również korzystać karty przepłacone, jeżeli zostały sfinansowane z zfśs i są wydawane pracownikom zamiast gotówki. Taka karta jest traktowana jako świadczenie pieniężne, bo jest swoistym rodzajem karty płatniczej zapewniającej środki pieniężne (interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 26 listopada 2010, IBPBII/1/415-736/10/ŚS).

Natomiast wartość bonów czy talonów trzeba doliczyć do podstawy opodatkowania. Nie korzystają one ze zwolnienia od PIT w ogóle.

Pamiętać przy tym trzeba o rocznym limicie 380 zł. Opodatkowaniu (na zasadach ogólnych dotyczących przychodów ze stosunku pracy) podlega nadwyżka ponad podaną kwotę. Jeśli więc pracodawca kilka razy w roku przekazuje pracownikom różne ulgowe świadczenia z zfśs, to należy narastająco zliczać ich wartość i kontrolować kwotę graniczną ulgi w podatku.

W ramach limitu mieszczą się również świadczenia od związków zawodowych. Bony, o ile są sfinansowane z zfśs, podlegają zwolnieniu ze składek.

Przykład 1

Pracownik otrzymał na święta kosz prezentowy o wartości 350 zł, którego zakup firma sfinansowała w części z zfśs (200 zł), a w pozostałej (150 zł) ze środków obrotowych. Zwolnienie z podatku PIT nie ma więc zastosowania (cała wartość podlega opodatkowaniu), bo mieszane jest źródło finansowania.

Natomiast część pokryta ze środków zfśs (200 zł) jest zwolniona ze składek na ZUS. Wynagrodzenie pracownika wynosi 1800 zł (ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów i złożył PIT-2 uprawniający do stosowania kwoty zmniejszającej podatek). Jak liczymy zaliczkę podatkową i składki.

ROZLICZENIE PŁACY