Pracodawca jest zobowiązany do współdziałania z pracownikiem i organem rentowym w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do przyznania świadczeń regulowanych [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=584F77CD17D87B969184385D3D3E8362?id=324468]ustawą z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.)[/link].

W myśl bowiem art. 125 ust. 1 pkt 2 tej ustawy pracodawca jest obowiązany do wydania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości. Podobnie sprawę reguluje art. 175 ustawy, wskazując w ust. 1, że ubezpieczeni oraz płatnicy składek zobowiązani są do przekazywania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych dokumentacji umożliwiającej ustalenie kapitału początkowego przy stwierdzeniu, że powołany art. 125 stosuje się odpowiednio.

Natomiast według [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6067657670D876F14E5451FB510730E1?id=71204]rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (DzU nr 10, poz. 49 ze zm.) [/link]środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty jest dla pracowników zaświadczenie zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Podobnie środkiem dowodowym, stwierdzającym okresy zatrudnienia, są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia (§ 21 rozporządzenia).

[srodtytul]Sporządzane według wzoru[/srodtytul]

Zaświadczenia te wydawane są na podstawie wzoru ustalonego przez organ rentowy. Celem wydania przez pracodawcę zaświadczenia na druku Rp-7 jest dostarczenie koniecznych danych dla ustalenia np. emerytury lub innych świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Zatem z faktu, że pracodawca został zobowiązany do współdziałania z pracownikiem przy ubieganiu się przez niego o świadczenia z ubezpieczenia społecznego, wynika także obowiązek wydania zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości.

W sytuacji zaś,[b] gdy pracodawca uchybia temu obowiązkowi, pracownikowi służy roszczenie o wydanie takiego dokumentu, które może realizować na drodze sądowej[/b].

Niewątpliwie bowiem pracodawca jest zobowiązany do wydania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości, a więc gdy odmawia sporządzenia takich dokumentów, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika, może to nadto uzasadniać jego odpowiedzialność odszkodowawczą, która wynika z przepisów prawa cywilnego.

Tak też wypowiadał się[b] Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 14 maja 2008 r.[/b], stwierdzając wyraźnie, że niewywiązywanie się przez pracodawcę z obowiązku wydania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości (art. 125 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) może być uznane za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania uzasadniające odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 471 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=201006D639672A0DEFB6FFABB0259F78?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] (III APa 67/07).

[b]Egzekucja wyroku[/b]

Jeżeli mimo wyroku sądu zobowiązującego do wydania zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu pracodawca nadal uchyla się od jego wydania, pracownik może dochodzić wydania tego dokumentu na drodze egzekucyjnej przed sądem w trybie egzekucji świadczeń niepieniężnych (art. 1050 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=98641F5223C566880094BD3598ABA2EC?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link]).

Wniosek o wykonanie takiego wyroku pracownik powinien skierować do sądu. W toku postępowania wszczętego w wyniku tego wniosku sąd może poprzez stosowanie grzywien wobec pracodawcy wymusić wydanie pracownikowi tego zaświadczenia. Przy czym [b]w jednym postanowieniu sąd może wymierzyć grzywnę nie wyższą niż tysiąc zł, chyba że trzykrotne wymierzenie grzywny okazało się nieskuteczne. [/b]Ogólna suma grzywien w tej samej sprawie nie może przewyższać 100 tys. zł.

W razie wykonania czynności przez dłużnika lub umorzenia postępowania grzywny niezapłacone do tego czasu ulegają umorzeniu. Sąd, wymierzając pracodawcy grzywnę, orzeka jednocześnie na wypadek jej nieściągnięcia o zamianie grzywny na areszt, stosując przelicznik określony w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930]kodeksie postępowania cywilnego[/link].

[ramka][b]Niedopuszczalna droga, gdy chodzi o PIT[/b]

W praktyce powstają także wątpliwości co do możliwości dochodzenia od pracodawcy wydania informacji podatkowej o uzyskanych ze stosunku pracy dochodach i zaliczkach pobranych na podatek dochodowy.

Warto w tym zakresie zwrócić uwagę na [b]wyrok Sąd Najwyższego z 28 marca 2002 r.[/b], w którym sąd przyjął, że niedopuszczalna jest droga sądowa dochodzenia roszczenia o wydanie przez pracodawcę informacji podatkowej o uzyskanych ze stosunku pracy dochodach i zaliczkach pobranych na podatek dochodowy.

Roszczenia bowiem wynikające ze stosunków administracyjnoprawnych, choćby były związane ze stosunkiem pracy w potocznym tego słowa znaczeniu, nie są jednak roszczeniami, które mogą być dochodzone w postępowaniu cywilnym (I PKN 960/00). [/ramka]

[i]Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach[/i]