Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Tak wynika z art. 6 ust. 1 pkt 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804]ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych[/link] (ustawa o sus).
Taki przedsiębiorca obowiązkowo podlega też ubezpieczeniu wypadkowemu. Natomiast chorobowemu podlega zawsze dobrowolnie – na swój wniosek.
Z kolei obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze RP są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (zleceniobiorcy).
Zleceniobiorca obowiązkowo podlega też ubezpieczeniu wypadkowemu. Natomiast składkę chorobową zleceniobiorca płaci jedynie dobrowolnie. Zatem zarówno zleceniobiorca, jak i osoba prowadząca działalność gospodarczą podlegają tym samym obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, mimo różnych tytułów do ubezpieczenia.
[srodtytul]Wcześniejszy tytuł...[/srodtytul]
Jakim ubezpieczeniom społecznym podlega osoba prowadząca działalność gospodarczą, która jednocześnie wykonuje pracę na podstawie umowy-zlecenia?
Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o sus osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, tj. np. prowadzenia działalności gospodarczej i wykonywania pracy na podstawie umowy-zlecenia, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń.
Zatem jeżeli prowadzenie działalności gospodarczej nastąpiło wcześniej, niż wykonywanie pracy na podstawie umowy-zlecenia, to obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń społecznych będzie prowadzenie działalności gospodarczej.
[ramka][b]Przykład[/b]
Pan Kowalski rozpoczął działalność gospodarczą 1 sierpnia 2008 r., natomiast wykonywanie pracy na podstawie umowy-zlecenia rozpoczął 1 grudnia 2008 r.
Pan Kowalski będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Natomiast z umowy-zlecenia może podlegać ubezpieczeniu dobrowolnie – na swój wniosek.[/ramka]
[ramka][b]Przykład[/b]
Pan Adamski od 1 sierpnia 2008 r. wykonuje pracę na podstawie umowy-zlecenia, a od 1 listopada 2008 r. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej.
Pan Adamski będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym i wypadkowemu z tytułu zawartej umowy-zlecenia, a z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej może podlegać ww. ubezpieczeniom dobrowolnie – na swój wniosek.[/ramka]
Ubezpieczenie chorobowe w każdym przypadku jest dobrowolne. Ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe zarówno od umowy-zlecenia, jak i z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Tak wynika z art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
[srodtytul]... i podstawa wymiaru...[/srodtytul]
Trzeba przy tym pamiętać, że osoba wykonująca pracę na podstawie umowy-zlecenia i jednocześnie prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy-zlecenia podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność.
[b]Dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia[/b] miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.
Na rok 2010 r. przeciętne wynagrodzenie wynosi 3146 zł. Dlatego podstawa wymiaru składek dla prowadzącego działalność gospodarczą wynosi 1887,60 zł (60 proc. x 3146 zł).
[srodtytul]... także przy ulgach[/srodtytul]
Podobnie jest z przedsiębiorcami opłacającymi składki ZUS na preferencyjnych zasadach. Chodzi o to, że gdy spełniają określone warunki, to w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. W tym roku ich podstawa wymiaru składek wynosi 395,10 zł (30 proc. x 1317 zł).
Zatem jeżeli zleceniobiorca z tytułu wykonywania umowy-zlecenia otrzyma wynagrodzenie niższe niż w kwocie 1887,60 zł (odpowiednio 395,10 zł), wtedy będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Natomiast z tytułu wykonywanej umowy-zlecenia może podlegać ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu) dobrowolnie.
[b]W każdym przypadku ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Zdrowotne zaś obowiązkowe z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz zawartej umowy-zlecenia, niezależnie od dochodów uzyskiwanych z tytułu umowy-zlecenia.[/b]
