Od marca 2010 r. zmienią się zasady ubezpieczenia migrujących pracowników – w obrębie UE, krajów EOG i Szwajcarii.

Wiąże się to z wejściem w życie rozporządzeń 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i wykonawczego do niego. Podstawowa zasada się nie zmieni: nadal o miejscu ubezpieczenia będzie decydować miejsce wykonywania pracy.

– Nowe rozporządzenie ma ułatwić stosowanie przepisów i zwiększyć mobilność pracowników – twierdzi Katarzyna Serwińska z PricewaterhouseCoopers. Zastąpi ono dotychczasowe z tego zakresu (1408/71) oraz wykonawcze do niego (574/72), które nie jest jeszcze gotowe. – Może się okazać, że nowa regulacja nie wejdzie w życie w przewidywanym terminie, gdyż przedłużają się prace nad rozporządzeniem wykonawczym. Poza tym nie jestem optymistką, jeśli chodzi o uproszczenie procedur – mówi Anna Siwiecka z ZUS.

[srodtytul]Za delegowanych[/srodtytul]

Pracodawcę interesuje, gdzie powinien płacić składki, gdy kieruje zatrudnionych do pracy za granicą. Dziś mogą być oni ubezpieczeni w państwie wysyłającym, jeśli delegacja nie trwa dłużej niż 12 miesięcy. Trzeba wystąpić do ZUS o wydanie poświadczenia ubezpieczenia na druku E 101. Jeśli praca się przedłuży, to można wnioskować o kontynuowanie tego ubezpieczenia przez kolejne 12 miesięcy na druku E 102 (zgodzić się na to musi ubezpieczalnia miejsca pracy).

Według nowych przepisów okres delegacji będzie wydłużony do 24 miesięcy, ale nie będzie możliwości występowania o jego przedłużenie. Warunkiem będzie wcześniejsze ubezpieczenie pracownika przez miesiąc w kraju wysyłającym.

– Przepisy nie precyzują, czy chodzi o podleganie mu w danym kraju, czy u tego pracodawcy. Skłaniałabym się ku tej pierwszej możliwości – zauważa Anna Siwiecka. Ponadto delegująca firma będzie musiała (tak jak teraz) znaczną część swojej działalności prowadzić w kraju, z którego wysyła pracowników. Nadal też przerwa krótsza niż dwa miesiące nie będzie przerywać okresu delegowania.

Będzie też można występować o zawarcie porozumienia wyjątkowego, gdyby praca za granicą miała się przedłużać (na podstawie art. 17 rozporządzenia 1408 i art. 16 rozporządzenia 883).

[srodtytul]W kilku państwach[/srodtytul]

Zmienią się też zasady ubezpieczenia, jeśli dana osoba wykonuje pracę w kilku państwach UE. Obecnie jest ona ubezpieczona w kraju siedziby pracodawcy (jeśli pracuje tylko w jednej firmie) lub w swoim państwie zamieszkania (jeśli wykonuje część swojej pracy na jego terytorium lub jeśli jest zatrudniona przez kilku pracodawców mających siedziby w różnych państwach UE).

Po zmianach wymagane będzie wykonywanie znacznej części pracy w państwie zamieszkania, aby można było stosować jego ustawodawstwo. Ta znaczna część to co najmniej 25 proc. czasu pracy lub osiąganego wynagrodzenia w kraju zamieszkiwania.

Nie będzie odrębnych zasad dla pracowników transportu.

Nowe przepisy wprowadzają też regułę, że gdy pracodawcy są spoza UE, a praca jest wykonywana w dwóch państwach unijnych, to będzie się stosować ustawodawstwo miejsca zamieszkania. Można jednak wątpić, czy państwa spoza UE będą się czuły zobowiązane do stosowania wspólnotowych przepisów.

[srodtytul]Okresy przejściowe[/srodtytul]

Największych kłopotów interpretacyjnych można się spodziewać w okresie przejściowym. Art. 87 ust. 8 rozporządzenia 883/2004 przewiduje, że stare przepisy będą stosowane, dopóki nie zmieni się sytuacja pracownika powstała pod rządami starego rozporządzenia.

– Niewykluczone, że przez kilka lat będą funkcjonować dwa reżimy prawne. Pojawią się problemy z rozstrzygnięciem, czy doszło do zmiany sytuacji. Jak potraktować np. zmniejszenie wymiaru czasu pracy przez dotychczasowego pracodawcę? – zastanawia się Anna Siwiecka.

O niedogodnościach, które powstaną w związku z nieostrymi pojęciami z rozporządzenia, pisaliśmy 31 marca.

[ramka][b]Dokumenty przez Internet[/b]

Nowe przepisy mają sprawić, że zostanie wprowadzony elektroniczny system wymiany danych między instytucjami ubezpieczeniowymi różnych państw.

Ułatwi to zarówno dopełnianie wymagań formalnych (składanie formularzy), jak i obserwowanie wpływu składek od płatników. Zakłada się, że państwa stworzą taki system do końca 2012 r.

Prawdopodobnie wcześniej polscy pracodawcy będą mieć możliwość składania formularzy w sprawie migrujących pracowników w Elektronicznym Urzędzie Podawczym w systemie ePUAP ([link=http://eup.zus.pl]eup.zus.pl[/link]). [/ramka]

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: [mail=m.januszewska@rp.pl]m.januszewska@rp.pl[/mail][/i]