Zasadniczo umowa-zlecenie stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych oraz zdrowotnego. Wyjątek dotyczy wykonawców zlecenia, którzy są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami – do ukończenia 26 lat. Te osoby nie podlegają w ogóle ubezpieczeniom, ani społecznym, ani zdrowotnemu.
Tak wynika z art. 6 ust. 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=12300633FA460BBF583BA892D929DFB4?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.)[/link]. Bez znaczenia pozostaje w tym wypadku:
- system kształcenia się (dzienny, wieczorowy, zaoczny),
- rodzaj szkoły – publiczna czy prywatna,
- okres wykonywania pracy na podstawie umowy-zlecenia.
Wśród szkół publicznych i niepublicznych wyróżnia się m.in. szkoły ponadgimnazjalne. Do tego typu szkół zalicza się z kolei m.in. szkoły policealne o okresie nauczania nie dłuższym niż dwa i pół roku, których ukończenie, po zdaniu egzaminu, umożliwia osobom mającym wykształcenie średnie uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Stanowi o tym art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. g) [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0F6483E3A009AA6924E368CD87B137F8?id=175841]ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.)[/link]. Zleceniodawca postąpił więc prawidłowo, nie rejestrując ucznia takiej szkoły w ZUS.
Są trzy sytuacje, w których młoda osoba zachowuje status ucznia. I tak dla celów ubezpieczeń społecznych uznaje się, że „uczniem” – do 31 sierpnia każdego roku – jest osoba, która:
1) kontynuuje naukę w tej samej szkole,
2) skończyła szkołę i rozpoczyna naukę w szkole, w której rok szkolny rozpoczyna się 1 września,
3) ukończyła szkołę i nie kontynuuje nauki.
Z pytania wynika, że osoba pobierająca naukę w szkole policealnej, wykonująca zlecenie, zrezygnowała z niej, przerywając tym samym edukację. Zatem nie należy traktować tej osoby jako ucznia do 31 sierpnia. Żaden z wymienionych wyżej punktów nie ma tu bowiem zastosowania. Z dniem, w którym osoba ta została skreślona z listy uczniów szkoły, powinna być zgłoszona do ubezpieczeń społecznych oraz zdrowotnego jak zleceniobiorca. A więc obowiązkowo do ubezpieczenia emerytalnego, rentowych, zdrowotnego oraz wypadkowego, jeśli zlecenie wykonywane jest w siedzibie bądź miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę.
W przeciwnym razie zleceniobiorca nie podlega ubezpieczeniu wypadkowemu. Do ubezpieczenia chorobowego może przystąpić na zasadzie wyboru, dobrowolnie. Zgłoszenia dokonuje oczywiście zleceniodawca na formularzu ZUS ZUA z kodem rozpoczynającym się od 04.
