Zarząd spółki odpowie za nieopłacony ZUS

Osoby pełniące funkcje członków zarządu spółki z o.o. odpowiadają za niezapłacone przez spółkę składki na ubezpieczenia społeczne.

Odpowiedzialność ta wynika z przepisu art. 31 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=333804]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU nr 137 poz. 887 ze zm.)[/link], który z kolei zawiera odesłanie do art. 116 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=582ECDA0581859658EA2BD1E83B507D8?n=1&id=176376&wid=328885] ordynacji podatkowej (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 8 poz. 60 ze zm.)[/link].

Zgodnie z tym przepisem, za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna.

[srodtytul]Ustawowe przesłanki[/srodtytul]

Aby jednak możliwe było ściągnięcie zaległych składek na ubezpieczenie społeczne od wszystkich lub poszczególnych członków zarządu spółki, muszą zostać spełnione określone przesłanki.

Jak wynika z treści omawianego przepisu ordynacji wystarczające jest, że członek zarządu nie wykazał, iż:

- we właściwym czasie zgłoszony został wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe;

- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło bez jego winy.

Egzekucja składek z majątku członka zarządu będzie również prowadzona w przypadku, gdy nie wskaże on mienia spółki, z którego możliwe jest ich pokrycie w znacznej części.

Dla przyjęcia odpowiedzialności członka zarządu spółki z o.o. za zobowiązania z tytułu nieopłacenia składek na ubezpieczenie społeczne konieczne jest ustalenie, że zaległości dotyczą zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez niego obowiązków członków zarządu.

[srodtytul]Czas powstania długu[/srodtytul]

Przy czym członkowie zarządu odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za składki na ubezpieczenia społeczne niezapłacone przez spółkę. Ponadto członkowie zarządu spółki z o.o. mogą, na podstawie art. 116 ordynacji w związku z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w związku z art. 31 tej ustawy, zostać obciążeni odpowiedzialnością za niezapłacone w terminie przez tę spółkę składki na FP, FGŚP i na ubezpieczenie zdrowotne.

Podobnie wypowiadał się [b]Sąd Najwyższy w uchwale z 4 czerwca 2008 r. (II UZP 3/08)[/b].

[srodtytul]Skutki wyrejestrowania[/srodtytul]

W praktyce kontrowersje budziła kwestia, czy członkowie zarządu spółki z o.o. mogą ponosić odpowiedzialność za niezapłacone składki także wówczas, gdy spółka ta została już wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego.

Wykreślenie takie oznacza bowiem całkowite zakończenie bytu prawnego spółki.

Rozstrzygając te wątpliwości, [b]Sąd Najwyższy wskazał w uchwale siedmiu sędziów z 15 października 2009 r. (I UZP 3/09)[/b] (zobacz artykuł [link=http://www.rp.pl/artykul/378263.html]"Byli prezesi nie unikną ZUS"[/link]), że za zaległości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i na ubezpieczenie zdrowotne członkowie jej zarządu ponoszą odpowiedzialność także wówczas, gdy decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych orzekająca o tej odpowiedzialności została wydana po wykreśleniu spółki z Krajowego Rejestru Sądowego (art. 116 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, w związku z art. 31 i art. 32 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podobnie wypowiadał się [b]Sąd Najwyższy już uprzednio w uchwale z 4 grudnia 2008 r. (II UZP 6/08)[/b] (zobacz artykuł [link=http://www.rp.pl/artykul/231088.html]"Zamknięcie firmy nie ratuje przed zaległościami w ZUS"[/link]), stwierdzając, że przeniesienie odpowiedzialności za składki na członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest możliwe także po utracie bytu prawnego przez spółkę wskutek ukończenia postępowania upadłościowego i wykreślenia tego podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego (art. 116 ustawy z 9 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa).

Można zatem przyjąć, że stanowisko Sądu Najwyższego jest już w tym zakresie ugruntowane.

Oznacza to, że [b]ZUS będzie mógł dochodzić zapłaty zaległych składek od członków zarządu spółki z o.o. także i po wykreśleniu samej spółki z rejestru.[/b]

Jest to bardzo niekorzystne dla byłych członków zarządu, którzy będą ponosić nierzadko znaczną odpowiedzialność za zaległości spółki z tytułu składek, mimo że sama spółka już nie istnieje i nie można będzie od niej dochodzić zwrotu zapłaconych kwot z tytułu składek.

[ramka][b]Przykład[/b]

Adam Z. był członkiem zarządu spółki z o.o. Spółka ta miała znaczne zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. ZUS skierował postępowanie egzekucyjne wobec majątku spółki. Egzekucja okazała się jednak nieskuteczna z uwagi na brak majątku spółki.

Spółka została później wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego. Następnie ZUS wydał decyzję o przeniesieniu odpowiedzialności za niezapłacone składki na Adama Z. jako członka zarządu spółki.

Adam Z. złożył odwołanie od tej decyzji do sądu, podnosząc, że nie może ponosić odpowiedzialności za nieuiszczone przez spółkę składki, gdyż spółka została już wykreślona i utraciła byt prawny. Sąd jednak nie uwzględnił jego odwołania, gdyż wykreślenie spółki z KRS nie zwalnia członka zarządu z odpowiedzialności za niezapłacone przez spółkę składki.[/ramka]

[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]