Sprawa, na kanwie której zapadło rozstrzygnięcie ZUS, dotyczyła przedsiębiorcy, który zamierzał zawrzeć umowę z osobą zamieszkałą i przebywającą w Polsce (posiadającą nasze obywatelstwo). Jej przedmiotem miało być świadczenie usług opieki domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku. Będą one wykonywane w jednym z krajów UE, ale poza granicami Polski. Okres, na który zostanie zawarta umowa, nie przekroczy trzech miesięcy. W jej ramach firma poza określonym kwotowo wynagrodzeniem zobowiąże się pokryć zwiększone koszty utrzymania zleceniobiorcy za granicą, w kwocie określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza jego granicami.

Przedsiębiorca miał wątpliwości, czy przychód z tego tytułu jest oskładkowany. W jego ocenie nie jest, ale ZUS miał inne zdanie na ten temat.

ZUS: zleceniobiorca nie będzie odbywać w tym przypadku podróży służbowej

W wydanej interpretacji przypomniał, że podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe i wypadkowe jest przychód. Jego definicja stosowana na gruncie ubezpieczeń społecznych została zawarta w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r., poz. 2647).

Ale nie od każdej kwoty płatnik odprowadza należności do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wyłączenia są zawarte w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r., poz. 728).

Jedno z nich wynika z § 2 ust. 1 pkt 15. Zgodnie z tym przepisem podstawy wymiaru nie stanowią diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika – do wysokości określonej we wspomnianych przepisach dotyczących należności przysługujących pracownikowi sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.

ZUS uznał jednak, że ten przepis nie znajdzie zastosowania w niniejszej sprawie. Jak bowiem zaznaczył, zleceniobiorca nie będzie odbywać w tym przypadku podróży służbowej.

Przywołał przy tym orzeczenie Sądu Najwyższego (sygn. II USK 288/22), który jednoznacznie przesądził o braku możliwości zastosowania instytucji podróży służbowej w sytuacji długotrwałego i regularnego świadczenia pracy przez zleceniobiorcę za granicą.

Decyzja ZUS (DI/ 200000/ 43/ 815/ 2024)